Nərgizgülü

Nərgizgülü
Nərgizgülü
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Nərgizçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Amaryllidoideae Triba: Narcisseae Cins: Nərgizgülü
Beynəlxalq elmi adı
	Narcissus L., 1753;
ITIS	500435
NCBI	4697

Nərgizgülü (lat. Narcissus) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Xoş ətirli, gözəl görunuşlü nərgizin Şimal ölkələrində öz — özünə yetişən 40 növü vardır. Ana vətəni Avropa olan bu bitkiyə İspaniya və Portuqaliyada rast gəlinir. Arıların köməyilə tozlanır. Ancaq təbii olaraq bütün Ağ dəniz sahillərində də bitir. Avropa, Şimali Amerika və Şimali Afrika ölkələrində yetişdirilir.

Narcissus Poeticus növü Türkiyədə Egey bölgəsində yetişdirilir. Yarpaqları və çiçək sapları eyni olsa da, çiçəkləri bəyaz, sarı, narıncı, çəhrayı rəngdə olan növlərinə rast gəlmək olar.

Əhəmiyyəti

Gözəlliyi və ətirli olması ilə çox sevilən bu çiçəklər həm də müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Dərman məqsədilə onun soğanaqlarından istifadə olunur. Nərgizgülü soğanaqlqrından hazırlanan duru ekstrakt heyvanlar üzərində təcrübədən keçirilmiş və onun çovdar mahmızı preparatlarına oxşar qankəsici təsirə malik olduğu müəyyənləşdirilmişdir.Yalançı nərgizgülünün çiçəklərində likorin adlı zəhərli alkoloid, karotin,flavonoid təbiətli narsissin qlikozoidi müəyyən edilmlşdir. Taset nərgizgülündə tasetin və supsenin alkoloidləri, sairi nərgizgülündə narsin-poetik alkoloidi müəyyən edilmişdir. Çiçəkləri isə xalq təbabətində işlədilir.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Ajax Salisb. ex Haw.
Argenope Salisb.
Assaracus Haw.
Aurelia J.Gay
Autogenes Raf.
Braxireon Raf.
Calathinus Raf.
Carregnoa Boiss.
Chione Salisb.
Chloraster Haw.
Codiaminum Raf.
Corbularia Salisb. ex Haw.
Cydenis Salisb.
Diomedes Haw.
Ganymedes Salisb. ex Haw.
Gymnoterpe Salisb.
Helena Haw.
Hermione Salisb. ex Haw.
Illus Haw.
Jonquilla Haw.
Moskerion Raf.
× Narcibularia H.R.Wehrh.
Oileus Haw.
Panza Salisb.
Patrocles Salisb.
Philogyne Salisb.
Phylogyne Salisb. ex Haw.
Plateana Salisb.
Prasiteles Salisb.
Queltia Salisb. ex Haw.
Schisanthes Haw.
Stephanophorum Dulac
Tapeinaegle Herb.
Tapeinanthus Herb.
Tityrus Salisb.
Tros Haw.
Veniera Salisb.

Növləri

Narcissus × abilioi Fern.Casas
Narcissus abscissus (Haw.) Schult. & Schult.f.
Narcissus × aedoi Fern.Casas
Narcissus × aguiarii Fern.Casas
Narcissus albicans (Haw.) Spreng.
Narcissus albimarginatus D.Müll.-Doblies & U.Müll.-Doblies
Narcissus alcaracensis S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón
Narcissus alcobacensis A.Fern. ex Fern.Casas
Narcissus × alejandrei Fern.Casas
Narcissus × alentejanus Fern.Casas
Narcissus × alleniae Donn.-Morg.
Narcissus × aloysii-villarii Fern.Casas
Narcissus × andorranus Fern.Casas
Narcissus × andujarensis Hervás, Patino, Solís & Urrutia
Narcissus × aranensis Fern.Casas
Narcissus assoanus Dufour ex Schult. & Schult.f.
Narcissus atlanticus Stern
Narcissus × backhousei Baker
Narcissus × bakeri K.Richt.
Narcissus bellirius Fridl.
Narcissus × bernardi DC. ex Hénon
Narcissus bertolonii Parl.
Narcissus bicolor L.
Narcissus × boutignyanus Philippe
Narcissus × brevitubulosus A.Fern.
Narcissus broussonetii Lag.
Narcissus bujei (Fern.Casas) Fern.Casas
Narcissus bulbocodium L.
Narcissus × buxtonii K.Richt.
Narcissus calcicola Mendonça
Narcissus cantabricus DC.
Narcissus × caramulensis P.Ribeiro, Paiva & H.Freitas
Narcissus × cardonae Lloret & Fern.Casas
Narcissus × carringtonii Rozeira
Narcissus cavanillesii Barra & G.López
Narcissus × cazorlanus Fern.Casas
Narcissus × chevassutii Fern.Casas
Narcissus × cofinyalensis Uribe-Ech. & Urrutia
Narcissus × compressus Haw.
Narcissus confusus Pugsley
Narcissus × consolationis Fern.Casas
Narcissus × corcyrensis (Herb.) Nyman
Narcissus cordubensis Fern.Casas
Narcissus cuatrecasasii Fern.Casas, M.Laínz & Ruíz Rejón
Narcissus cuneiflorus (Salisb. ex Haw.) Link
Narcissus cyclamineus DC.
Narcissus deficiens Herb.
Narcissus × dezanus García Mart. & Silva Pando
Narcissus dubius Gouan
Narcissus × egabrensis J.López-Tirado
Narcissus × esteban-infantesii Díez Domínguez & Hervás
Narcissus fernandesii Pedro
Narcissus × fosteri Lynch
Narcissus gaditanus Boiss. & Reut.
Narcissus × galaicus González, Patino, Solís & Urrutia
Narcissus × galdoanus Fern.Casas
Narcissus gallaecicus Fern.Casas
Narcissus × gatensis J.F.Álvarez, Castro Prig., P.Gómez-Murillo & Áng.Sánchez
Narcissus × georgemawii Fern.Casas
Narcissus gigas (Haw.) Steud.
Narcissus grandae Áng.Sánchez, J.F.Álvarez, Castro Prig., Crystal, P.Gómez-Mur
Narcissus × gredensis Fern.Casas
Narcissus × hannibalis A.Fern.
Narcissus hedraeanthus (Webb & Heldr.) Colmeiro
Narcissus × hervasii Barra & Ureña
Narcissus hesperidis Fern.Casas
Narcissus × hispalensis J.López-Tirado
Narcissus hispanicus Gouan
Narcissus × incomparabilis Mill.
Narcissus jacetanus Fern.Casas
Narcissus jacquemoudii Fern.Casas
Narcissus jeanmonodii Fern.Casas
Narcissus jonquilla L.
Narcissus × juanae Fern.Casas
Narcissus × kirchnerianus P.Escobar
Narcissus × koshinomurae Fern.Casas
Narcissus leonensis Pugsley
Narcissus × libarensis Sánchez García & Mart.Ort.
Narcissus × litigiosus Amo
Narcissus macrolobus (Jord.) Pugsley
Narcissus × maginae Fern.Casas & Susanna
Narcissus × magnenii Rouy
Narcissus magniobesus Fern.Casas
Narcissus × mariae-angelorum Fern.Casas
Narcissus × maroccanus Fern.Casas
Narcissus × martinoae Nava & Fern.Casado
Narcissus marvieri Jahand. & Maire
Narcissus matiasii Fern.Casas
Narcissus × medioluteus Mill.
Narcissus × mikelii-lordae Fern.Casas
Narcissus minor L.
Narcissus moleroi Fern.Casas
Narcissus × monochromus P.D.Sell
Narcissus moschatus L.
Narcissus × munozii-alvarezii J.López-Tirado
Narcissus munozii-garmendiae Fern.Casas
Narcissus × neocarpetanus Rivas Ponce, C.Soriano & Fern.Casas
Narcissus nevadensis Pugsley
Narcissus nobilis (Haw.) Schult. & Schult.f.
Narcissus × nutans Haw.
Narcissus obesus Salisb.
Narcissus obsoletus (Haw.) Spach
Narcissus × odorus L.
Narcissus × oiarbidei Fern.Casas & Uribe-Ech.
Narcissus × olivensis Fern.Casas & Florencio
Narcissus pachybolbus Durieu
Narcissus × palentinus Fern.Casas
Narcissus pallidiflorus Pugsley
Narcissus papyraceus Ker Gawl.
Narcissus × parautensis Fern.Casas & P.Gómez-Murillo
Narcissus × perangustus Fern.Casas
Narcissus × perezlarae Font Quer
Narcissus peroccidentalis Fern.Casas
Narcissus × petri-mariae Fern.Casas
Narcissus × poculiformis Salisb.
Narcissus poeticus L.
Narcissus × ponsii-sorollae Fern.Casas
Narcissus portensis Pugsley
Narcissus portomosensis A.Fern. ex Fern.Casas
Narcissus pseudonarcissus L.
Narcissus × pugsleyi Fern.Casas
Narcissus × pujolii Font Quer
Narcissus × pyrenaicus Dorda, Rivas Ponce & Fern.Casas
Narcissus × rafaelii Patino & Uribe-Ech.
Narcissus ramirezii P.Gómez-Murillo, Arellano-Martín & Áng.Sánchez
Narcissus × repulloi J.López-Tirado
Narcissus × richardianus P.Escobar
Narcissus × rogendorfii Batt. & Trab.
Narcissus romieuxii Braun-Blanq. & Maire
Narcissus × romoi Fern.Casas
Narcissus rupicola Dufour
Narcissus × rupidulus Fern.Casas & Susanna
Narcissus salmonii Fern.Casas
Narcissus saltuum Fern.Casas
Narcissus × sandersii Díez Domínguez & Hervás
Narcissus scaberulus Henriq.
Narcissus segoviensis Fern.Casas
Narcissus segurensis S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón
Narcissus serotinus L.
Narcissus × sexitanus Fern.Casas
Narcissus × somedanus Fern.Casado, Nava & Suárez Pérez
Narcissus × splendidus P.Gómez-Murillo & Arellano-Martín
Narcissus × stenanthus (Lange) Fern.Casas
Narcissus supramontanus Arrigoni
Narcissus × taitii Henriq.
Narcissus tazetta L.
Narcissus × tenuior Curtis
Narcissus tortifolius Fern.Casas
Narcissus × trevejensis Patino, Urrutia & Valencia
Narcissus triandrus L.
Narcissus × trianoi J.López-Tirado
Narcissus × trilobus L.
Narcissus × tuckeri Barra & G.López
Narcissus × turrensis Tucker ex De Bellard & Hervás
Narcissus × urrutiae Fern.Casas & Uribe-Ech.
Narcissus vilchezii P.Gómez-Murillo & Hervás
Narcissus × villanovensis J.López-Tirado
Narcissus viridiflorus Schousb.
Narcissus watieri Maire
Narcissus × weickertii Sánchez Gullón & Castro Prig.
Narcissus willkommii (Samp.) A.Fern.
Narcissus × xanthochlorus Fern.Casas
Narcissus × xaverii Nava & Fern.Casado
Narcissus yepesii S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón
Narcissus × zorrakinii Fern.Casas, Patino, J.Valencia & Uribe-Ech.

İstinadlar

↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 141. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
↑ Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 289.

Həmçinin bax

[_060b58d9e10ca04f-1] Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 141. doi:10.5962/BHL.TITLE.746

[_33fdcf48bc2143f5-2] Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 289.

[1]

[2]