Martuni rayonu (Ermənistan)
Aşağı Qaranlıq - Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan Respublikası) Göyçə mahalı ərazisində rayon.
| Tarixi Azərbaycan əraziləri | |
| AŞAĞI QARANLIQ | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Bölgə | Göyçə mahalı |
| İnzibati mərkəz | Aşağı Qaranlıq |
| Əsası qoyulub | 09.09.1930 |
| Ləğv edilib | 11 aprel 1995 |
| İndiki adı | Martuni |
| Sahəsi | 1185 km² |
| Əhalisi |
|
| Xəritədə yeri | |
.png) |
|
1930-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. Ərazisi 1185 kv.km-dir.Rayon mərkəzi Aşağı Qaranlıq (dəyişdirilmiş adı Martuni) rayonudur. Rayon mərkəzindən İrəvan şəhərinə olan məsafə 130 km-dir.
Bir tərəfdən Göyçə gölünə (dəyişdirilmiş adı Sevan) söykənən rayon digər tərəflərdən Basarkeçər və Göyçə yaylaları ilə dövrələnmişdir.Soylan rayonu ərazisində Arpaçayın üzərindəki Keçid su anbarından başlanan Arpa-Göyçə kanalı Aşağı Qaranlıq rayonunun ərazisindən keçərək rayonun Aşağı Alçalı kəndi yaxınlığında Göyçə gölünə tökülür.Əziznər,Asaymirzə yaylaqları və Səlim aşırımı (hünd.2410 m),Ərmağan (hünd.2829 m) dağları da rayonun ərazisinə düşür.
Aşağı Qaranlıq rayonunun kəndləri - Kolagirən, Mədinə, Aşağı Alıcalı, Əliqırıq, Vəliağalı, Yuxarı Qaranlıq, Göl kəndi, Yuxarı Adıyaman, Aşağı Adıyaman, Dəlikdaş, Təzəkənd, Əbdülağalı, Aşağı Gözəldərə, Zolağac
1948-1951-ci illərdə Aşağı Qaranlıq rayonunun azərbaycanlı kəndlərinin demək olar ki,hamısı bütünlüklə boşaldılmışdır.
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif fərmanları ilə Aşağı Qaranlıq rayonu üzrə dəyişdirilmiş tarixi yer adları:
| Qədim türk adı | İndiki adı | Dəyişdirilmə tarixi |
|---|---|---|
| Avdalağalı | Vavşen | 03.01.1935 |
| Vəliağalı | Dzoragyuğ | ... |
| Göl | Liçik | ... |
| Dəlikdaş | Tsakkar | ... |
| Aşağı Qaranlıq | Martuni | ... |
| Alqırıx | Astxadzor | 03.01.1935 |
| Zolaxac | Zolakor | 03.01.1935 |
| Kolagirən | Tsovinar | 03.01.1935 |
| Yuxarı Adıyman | Verin Getaşen | 07.12.1945 |
| Aşağı Adıyaman | Nergin Getaşen | 07.12.1945 |
| Aşağı Gözəldərə | Vardenik | 07.12.1945 |
| Kəsikbaş | Lernaker | 07.12.1945 |
| Adamxan | Vardadzor | 03.07.1968 |
| Aşağı Alçalı | Arstsvanist | 27.09.1968 |
| Qaranlıq | Gehovit | 03.07.1968 |
