'''Qoşma janrı''' — aşıq yaradıcılığında çox geniş yayılmış janr. Hər bəndi dörd misradan, hər misrası on bir hecadan ibarət şeir şəklinə qoşma deyilir. <ref name="Qoşma">[{{Cite web |title=Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"ndə - Qoşma |url=http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=874&lang=ru Əfrasiyab|access-date=2013-04-23 Bədəlbəylinin|archive-date=2021-09-27 "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"ndə|archive-url=https://web.archive.org/web/20210927073519/http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=874&lang=ru |url-status=live Qoşma]}}</ref> <ref name="Aşıq şeirinin şəkilləri">[{{Cite web |title=Aşıq şeirinin şəkilləri |url=http://www.azerbaijans.com/content_113_az.html Aşıq|access-date=2013-04-23 şeirinin|archive-date=2017-05-08 şəkilləri]|archive-url=https://web.archive.org/web/20170508170624/http://www.azerbaijans.com/content_113_az.html |url-status=live }}</ref> Qoşma və [[Gəraylı|gəraylı]]nın qafiyə sistemi eynidir. Üç, beş, yeddi bənddən ibarət olan qoşmaların birinci bəndinin I və III misraları sərbəst, II və IV misraları həmqafiyə olur. Digər bəndlərin ilk üç misrası bir-birilə, son misrası isə birinci bəndin son misrası ilə qafiyələnir: a b c b, ç ç ç b, d d d b, e e e b və s. Möhürbənd adlanan son bənddə şair öz təxəllüsünü söyləyir. Məsələn:
<poem>
Sətir 32:
Qoşmalar daha çox məhəbbət mövzusunda olsa da, ictimai-siyasi məzmunlu qoşmalara da rast gəlinir.
'''Ayaqlı qoşma''' — [[Aşıq|aşıq]] musiqi–şeir yaradıcılığında ən geniş yayılmış janrlardan biri. Çox vaxt beş bənddən ibarət olur. <ref name="Ayaqlı qoşma">[{{Cite web |title=Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"ndə - Ayaqlı qoşma |url=http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=708&lang=ru Əfrasiyab|access-date=2013-04-23 Bədəlbəylinin|archive-date=2021-09-27 "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti"ndə|archive-url=https://web.archive.org/web/20210927072340/http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=708&lang=ru |url-status=live Ayaqlı qoşma]}}</ref>
Yazılı ədəbiyyatda [[Şah İsmayıl Xətai|Ş. İ. Xətai]], [[Molla Pənah Vaqif|M. P. Vaqif]], [[Molla Vəli Vidadi|M. V. Vidadi]], [[Qasım bəy Zakir|Q. Zakir]], S. Ə. Nəbati, [[Səməd Vurğun|S. Vurğun]], O. Sarıvəlli, [[Süleyman Rüstəm|S. Rüstəm]], [[Bəxtiyar Vahabzadə|B. Vahabzadə]] kimi şairlər qoşma janrından istifadə etmişlər.
