Ədəbi tənqid: Redaktələr arasındakı fərq

'''Әdəbi tənqid''' — müasir ədəbi proseslə məşğul olur. Tənqidçi yaranmaqda olan ədəbiyyatın dəyərini müəyyən edir, ayrı-ayrı ədəbi-bədii nümunələrə, yazıçıların yaradıcılığına qiymət verir, ümumiləşdirmələr aparır, müasir ədəbi prosesin dərk edilməsində oxucuya kömək edir. Azərbaycan ədəbi tənqidinin banisi [[Mirzə Fətəli Axundov]] sayılır. Әdəbiyyat tarixçisindən və [[ədəbiyyatşünas|nəzəriyyəçisindən]] fərqli olaraq, tənqidçi elmlə yaradıcılıq təcrübəsini əlaqələndirir, yazıçı ilə oxucu arasında anlaşma, ünsiyyət yaradır.

Ədəbi tənqid tez-tez inşa və ya kitab şəklində dərc olunur. Akademik ədəbi tənqidçilər ədəbiyyat şöbələrində dərs deyirlər və akademik jurnallarda dərc edirlər və daha çox məşhur tənqidçilər, Times Literary Supplement, [[The New York Times|New York Times]] Book Review, New York Review of Books, [[London]] Review of Books, Nation, and The New Yorker kimi dövrü mətbuatda əsərlərini yayımlayırlar.

[[Maarifçilik dövrü]]<nowiki/>ndə ([[1700]]-[[1800]]-cü illər)  ədəbi tənqid ixtira və çap mətbuatının istifadəsi ilə daha da məşhurlaşdı. Bu dövrdə ictimai səviyyəsində savadlılıq dərəcələri yüksəlməyə başladı, artıq oxumaq sadəcə zəngin təbəqə və ya elmi adamalrı üçün deyildi. İctimai savadlılığın yüksəlməsi və çapın sürətlənməsi ilə ədəbi tənqid də inkişaf elədi. Oxumaq artıq yalnız təhsil məqsədləri və ya müqəddəs bir dini vəzifə kimi nəzərdən keçirilmirdi; o, artıq bir əyləncə növü idi.<ref>Murray, Stuart (2009). ''The Library: An Illustrated History''. New York: Skyhorse. pp. 132–133132-133. <nowiki>ISBN 9781616084530</nowiki>. OCLC [https://www.worldcat.org/oclc/277203534 277203534] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200407140537/https://www.worldcat.org/title/library-an-illustrated-history/oclc/277203534 |date=2020-04-07 }}.</ref> Ədəbi tənqidlər aydın, əhatəli, dəqiq yazı və ya yazıçıların dini inanclarının mübahisəli meyarları da daxil olmaqla dəyərlər və yazı üslublarından təsirlənmişdir.<ref name=":0">Regan, Shaun; Dawson, Books (2013). ''Reading 1759: Literary Culture in Mid-Eighteenth-Century Britain and France''. Lewisburg [Pa.]: Bucknell University Press. pp. 125–130125-130. <nowiki>ISBN 9781611484786</nowiki>.</ref> Bu tənqidi rəylər bir çox jurnallarda, qəzetlərdədərgilərdə və jurnallardaqəzetlərdə dərc edilmişdir. [[Conatan Svift]]<nowiki/>in bir çox əsərləri, xüsusilə, [[Qulliverin səyahəti|“Qulliverin səyahəti”]] kitabı tənqid edilmişdir və bir tənqidçi onları “"Yahoo"-ların xəyanətkar hekayəsi” adlandırmışdır.<ref name=":0" />

XIX əsrin əvvəllərində İngilis romantik hərəkatı adətənənəvi ədəbiyyatınaədəbiyyata yeni estetik fikirlər gətirmişdir,. məsələnMəsələn, ədəbiyyatın məqsədi həmişə gözəl, nəcib və ya mükəmməl olmur, ancaq ədəbiyyat özü ümumi mövzunu mülayimorta səviyyəyə qaldıra bilər. Alman klassissizminin gec inkişafından sonra yaxından təqib olunan Almanalman Romantizmiromantizmi İngilisingilis ədəbiyyatının oxucularına şüurlu şəkildə görünən parçalanma estetikasını vurğuladı. XIX əsrin sonlarında Metyu Arnold kimi öz ədəbi işlərinəyazılarına görə ədəbi tənqidləri ilə tanınan müəlliflər daha çox tanınmışdırdiqqəti çəkmişdir.