Murasaki Şikibu: Redaktələr arasındakı fərq

{{Şəxs

|adı = Murasaki Şikibu

|vikianbar =

}}

 

 

 

== İlk illəri ==

 

Ailə gücünü itirsə də, ədəbiyyat dünyasındakı reputasiyasını qorumağa davam etmişdir. Murasakinin ata tərəfdən ulu babası və babası tanınmış şairlər idi. Ulu babası Fucivara no Kanesuke 56 şeir müəllifi idi və onların 13-ü "[[Nijuiçidayşu]]"ya,<ref>Chokusen Sakusha Burui 勅撰作者部類</ref> "[[Poeziyanın 36 ölməzi|36 şair kolleksiyası]]"na və "[[Yamato Monoqatari]]"yə daxil edilmişdir.<ref name = "M257ff">Mulhern (1994), 257–258</ref> Həm ulu babası, həm babası yapon dilində yazdığı şeirlərlə böyük məşhurluq qazanan [[Ki no Tsurayuki]] ilə dost idilər.<ref name = "Bowring, 2004, 4">Bowring (2004), 4</ref> Atası [[Fucivara no Tametoki]] Dövlət Akademiyasına ([[Dayqaku-ryo]]) daxil olmuş<ref name = "Inge9">Inge (1990), 9</ref> və [[Çin klassikləri]] və poeziyası üzrə tanınmış alim olmuşdur; öz şeirləri də antologiya halına salınmışdır.<ref name="Mulhern78ff">Mulhern (1991), 79</ref> O, 968-ci ildə kiçik rəsmi işçi kimi ictimai xidmətə daxil olmuş və 996-cı ilə ona hakimlik statusu verilmişdir. 1018-ci ilə kimi vəzifədə qalmışdır.<ref name = "Bowring, 2004, 4"/><ref>Adolphson (2007), 111</ref> Muarasakinin anası da Tametoki kimi Fucivara klanın şimal qolundan idi. Cütlüyün üç uşağı (bir oğlan, iki qız) olmuşdur.<ref name="Mulhern78ff" />

[[Heyan dövrü]]ndə istifadə olunan adlar müasir dövrdəki adlar kimi deyildi. Bir saray xanımı saraydakı statusuna aid təxəllüsü ilə də tanınırdı və kişi qohumunun rütbəsinə və ya təxəllüsünə aid ad da götürə bilərdi. "Şikibu" müasir soyad deyil, Murasakinin atasının vəzifəsi olduğu [[Şikibu-şo]] (Tədbirlər Nazirliyi) sözündən törəmişdir. Əlavə adı olan "Murasaki" (yapon dilində bənövşəyi deməkdir) Fucivara klanın elementi olan fuci sözünün mənası [[visteriya]] gülünün rəngindən yaranmışdır. Bu ad ona ''"Gencinin hekayəsi"ndə'' əsas qadın personaja verdiyi ada istinad olaraq verilmişdir. Miçinaqa 1007-ci ilə aid bir gündəlikdə bir neçə saray dayəsinin adını çəkmişdir. Onlardan biri olan Fucivara no Takako (Kyoşi) Murasakinin əsl adı ola bilər.<ref name = "M257ff"/><ref>Seven women were named in the entry, with the actual names of four women known. Of the remaining three women, one was not a Fujiwara, one held a high rank and therefore had to be older, leaving the possibility that the third, Fujiwara no Takako, was Murasaki. See Tsunoda (1963), 1–27</ref>

 

 

Murasakinin doğulduğu dövrdə Çinə olan səfərlər başa çatdıqdan və güclü milli mədəniyyət yaranmağa başlayandan sonra Yaponiya daha qapalı ölkəyə çevrilmişdi.<ref>Bowring (1996), xii</ref> IX–X əsrlərdə Çin heroqliflərinin abbreviaturaları olan sillabik işarələr – [[kana]]nın ortaya çıxması ilə yapon dili tədricən yazılı dilə çevrilirdi. Murasakinin dövründə kişilər hökumət dili olan Çin dilində yazmağa davam edirdilər, lakin kana aristokrat qadınların yazılı dili olmuş və [[Yaponiya ədəbiyyatı]]nda unikal formaların yaranmasına səbəb olmuşdur.<ref name= "Reischauer28ff">Reischauer (1999), 29–29</ref>

 

== Əsərləri ==

Murasakinin 3 əsas əsəri var: ''"[[Gencinin hekayəsi (roman)|Gencinin hekayəsi]]"'', ''"[[Murasaki Şikibunun gündəliyi]]"'' və 128 şeirindən ibarət ''"[[Poetik xatirələr]]"''.<ref name="Mulhern260ff"/> Onun əsərləri yapon yazısının yaranması və inkişafını əks etdirməsi baxımından əhəmiyyət kəsb edir. Həmin dövrdə yaponlar yazısı olmayan danışıq dilindən yazılı dilə keçid edirdilər.<ref name ="Bowringxvff"/> IX əsrə qədər yapon dili [[manyoqana]] sistemi üzrə [[Çin yazısı|Çin heroqlifləri]] ilə yazılırdı.<ref>Mason (1997), 81</ref> IX əsrin sonlarında əsl yapon yazısı olan kananın ixtirası inqilabi uğur idi. Yaponiya müəllifləri əsərlərini öz dillərində yazmağa başlamış, hekayə (''monoqatari'') və poetik jurnal (''[[nikki bunqaku]]'') kimi janrlar ortaya çıxmışdır.<ref name="kodanshainternat-p120">Kodansha International (2004), 475, 120</ref><ref name="shiraneb-p2-113-114">Shirane (2008b), 2, 113–114</ref><ref name="frederic-p594">Frédéric (2005), 594</ref> Tarixçi [[Edvin Reyşauer]] monoqatari kimi janrların yaponca yazıldığını və kana ilə yazılan "Gencinin hekayəsi"nin həmin dövrün görkəmli əsəri olduğunu vurğulamışdır.<ref name= "Reischauer28ff"/>

 

=== Gencinin hekayəsi ===

{{əsas|Gencinin hekayəsi (roman)}}

Murasakinin ən məşhur əsəri 1100 səhifə və 54 fəsildən ibarət olan ''"Gencinin hekayəsi"'' adlı 3 hissəli [[roman]]dır.<ref name ="M262">Mulhern (1994), 262</ref><ref>McCullough (1990), 9</ref> Güman olunur ki, romanı tamamlamaq üçün 10 il sərf etmişdir. İlk fəsillərin evliliyi zamanı və ya ərinin ölümündən qısa müddət sonra yazıldığı ehtimal olunur. Sarayda yazmağa davam etmiş və Şoşinin xidmətində ikən tamamlamışdır.<ref name="Shively 1999, 445">Shively (1999), 445</ref> Bu cür uzun əsəri ərsəyə gətirmək üçün Murasakinin hamiyə ehtiyacı var idi. Miçinaqa onu kağız, mürəkkəb və xəttatlarla təchiz etmişdir. İlk əlyazma cildləri xidmətçi qadınlar tərəfindən toplanaraq bir araya gətirilmişdir.<ref name ="Shirane221ff"/>

 

 

== İrs ==

 

== İstinadlar ==

{{Murasaki Şikibu}}

 

[[Kateqoriya:XI əsr şairləri]]