Martuni rayonu (Ermənistan): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k top: clean up using AWB
rayon 1930-cü ildə yaradılıb. Qaranlıq şəhərin adı olub və 1922-ci ildə dəyişdirilib
 
(6 istifadəçi tərəfindən edilmiş 7 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1:
{{digər məna|Martuni rayonu}}
{{digər məna|Qaranlıq (dəqiqləşdirmə)}}
{{İnzibati vahid
|Status = Rayon
|Adı = Aşağı Qaranlıq = Martuni rayonu
|Şəkil =
|Şəklin ölçüsü = =
|Şəklin izahı =
|Xəritə = Martuni District (1989).png
|Daxildir =
|Sahəsi =
|Əhali = 75 866<ref>{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php|title=Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность населения союзных республик СССР и их территориальных единиц по полу: Армянская ССР (по переписи 1989 года) — '''Еженедельная демографическая газета Демоскоп Weekly'''|publisher=|accessdate=29 iyul 2015}} [http|archive-date=2014-12-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20141222032525/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg1.php Arxivləşdirilib]|url-status=unfit}}.</ref> (1989)
|Əhali sıxlığı =
|Əsası qoyulub = 09.09.9 sentyabr 1930
|Avtomobil nömrəsi =
|Telefon kodu =
|Poçt indeksi =
|Tərkibi=
|Vəzifəli şəxs =
|Vəzifənin adı = İcra başçısı
|Sayt =
}}
 
'''Martuni rayonu''' — [[Ermənistan Respublikası]] ərazisində mövcud olmuş rayon. Mərkəzi [[Martuni (Ermənistan)|Martuni]] şəhəri olmuşdur.<ref>{{ASE|6|379|Martuni}}</ref><ref>{{ASE|4|96-97|Ermənistan SSR xəritəsi}}</ref>, '''Aşağı Qaranlıq rayonu''' — [[ErmənistanQərbi RespublikasıAzərbaycan]] ərazisində mövcud olmuşın [[rayon]].Göyçə Mərkəzi [[Martuni (Ermənistan)|Martunimahalı]]nın şəhəriərazisində olmuşduryerləşirdi.
 
== Tarixi ==
[[Qərbi Azərbaycan]]ın [[Göyçə mahalı]]nın ərazisində yerləşirdi.
[[1930]]-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. Ərazisi 1185 kv.km-dir. Rayon mərkəzi [[Aşağı Qaranlıq]] (dəyişdirilmiş adı Martuni) şəhəridir. Rayon mərkəzindən [[İrəvan]] şəhərinə olan məsafə 130&nbsp; km-dir.
 
Bir tərəfdən [[Göyçə gölü]]nə (dəyişdirilmiş adı Sevan) söykənən rayon digər tərəflərdən [[Basarkeçər]] və [[Göyçə]] yaylaları ilə dövrələnmişdir. [[Soylan]] rayonu ərazisində [[Arpaçay]]ın üzərindəki [[Keçid su anbarı]]ndan başlanan Arpa-Göyçə kanalı Aşağı QaranlıqMartuni rayonunun ərazisindən keçərək rayonun Aşağı Alçalı kəndi yaxınlığında Göyçə gölünə tökülür. Əziznər, Asaymirzə yaylaqları və Səlim aşırımı (hünd.2410 m), Ərmağan (hünd.2829 m) dağları da rayonun ərazisinə düşür.
[[1930]]-cu il sentyabrın 9-da yaradılıb. Ərazisi 1185 kv.km-dir. Rayon mərkəzi [[Aşağı Qaranlıq]] (dəyişdirilmiş adı Martuni) şəhəridir. Rayon mərkəzindən [[İrəvan]] şəhərinə olan məsafə 130&nbsp;km-dir.
 
'''Aşağı QaranlıqMartuni rayonunun kəndləri''' - [[Kolagirən]], [[Mədinə (Göyçə)|Mədinə]], [[Aşağı Alıcalı]], [[Əliqırıq (Göyçə)|Əliqırıq]], [[Vəliağalı]], [[Yuxarı Qaranlıq]], [[Göl kəndi]], [[Yuxarı Adıyaman]], [[Aşağı Adıyaman]], [[Dəlikdaş]], [[Təzəkənd (Göyçə)|Təzəkənd]], [[Əbdülağalı]], [[Aşağı Gözəldərə]], [[Zolağac]]
Bir tərəfdən [[Göyçə gölü]]nə (dəyişdirilmiş adı Sevan) söykənən rayon digər tərəflərdən [[Basarkeçər]] və [[Göyçə]] yaylaları ilə dövrələnmişdir. [[Soylan]] rayonu ərazisində [[Arpaçay]]ın üzərindəki [[Keçid su anbarı]]ndan başlanan Arpa-Göyçə kanalı Aşağı Qaranlıq rayonunun ərazisindən keçərək rayonun Aşağı Alçalı kəndi yaxınlığında Göyçə gölünə tökülür. Əziznər, Asaymirzə yaylaqları və Səlim aşırımı (hünd.2410 m), Ərmağan (hünd.2829 m) dağları da rayonun ərazisinə düşür.
 
[[1948]]-[[1951]]1948–1951-ci illərdə Aşağı QaranlıqMartuni rayonunun azərbaycanlı kəndlərinin demək olar ki, hamısı bütünlüklə boşaldılmışdır.
'''Aşağı Qaranlıq rayonunun kəndləri''' - [[Kolagirən]], [[Mədinə (Göyçə)|Mədinə]], [[Aşağı Alıcalı]], [[Əliqırıq (Göyçə)|Əliqırıq]], [[Vəliağalı]], [[Yuxarı Qaranlıq]], [[Göl kəndi]], [[Yuxarı Adıyaman]], [[Aşağı Adıyaman]], [[Dəlikdaş]], [[Təzəkənd (Göyçə)|Təzəkənd]], [[Əbdülağalı]], [[Aşağı Gözəldərə]], [[Zolağac]]
 
[[1948]]-[[1951]]-ci illərdə Aşağı Qaranlıq rayonunun azərbaycanlı kəndlərinin demək olar ki, hamısı bütünlüklə boşaldılmışdır.
 
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif fərmanları ilə Aşağı Qaranlıq rayonu üzrə [[Ermənistanda Türk toponimlərinin dəyişdirilməsi|dəyişdirilmiş tarixi yer adları]]:
 
Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müxtəlif fərmanları ilə Aşağı QaranlıqMartuni rayonu üzrə [[Ermənistanda Türk toponimlərinintürk dəyişdirilməsitoponimləri|dəyişdirilmiş tarixi yer adları]]:
{| class="wikitable sortable"
|-
Sətir 47 ⟶ 39:
|[[Vəliağalı]]
|Dzoragyuğ
|...
|-
|Göl
|Liçik
|...
|-
|[[Dəlikdaş]]
|Tsakkar
|...
|-
|[[Aşağı Qaranlıq]]
|Martuni
|...
|-
|[[Əliqırıq]]
Sətir 102 ⟶ 94:
|}
 
[[ŞəkilFayl:Aşağı Qaranlıq rayonunda mənzərə.jpg|thumb|250px|Aşağı Qaranlıq rayonunda mənzərə]]
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.west-land.az/ Qərbi Azərbaycan: azərbaycanlılara qarşı genosid demoqrafik statistika güzgüsündə] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20151116165235/http://west-land.az/ |date=2015-11-16 }}
* [http://karabakh-doc.azerall.info/ru/azerpeople/ap069az-12.php Qərbi Azərbaycanın türk mənşəlli toponimləri] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140904161323/http://karabakh-doc.azerall.info/ru/azerpeople/ap069az-12.php |date=2014-09-04 }}
* [http://www.elibrary.az/docs/vandalizm_az.pdf Vandalizm: tarixi adlara qarşı soyqırımı. Bakı, "Təhsil", 2006, 92 səh.] {{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://azerworld.info/modules/news/article.php?item_id=40 İndiki Ermənistan qədim türk yurdu idi] {{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.medeniyyet.az/site/?name=content&content=4800 Qərbi Azərbaycan ərazilərində yer adlarının soyqırımı] {{Dead link|date=December 2020 |bot=InternetArchiveBot }}
 
== Həmçinin bax ==
* [[Qərbi Azərbaycan]]
* [[Azərbaycanlıların Qərbi Azərbaycandan deportasiyası]]
* [[Erməni əhalisinin tarixi miqrasiyası]]
* [[Ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülməsi]]
 
{{Ermənistan SSR-in inzibati bölgüsü}}
{{Göyçə kəndləri}}