Riot grrrl

Riot Grrrl
Oríxenes culturales	Principios de 1990s, Pacific Northwest y estáu de Washington, EEXX
Fecha de origen	1990 hasta güei, fundamentalmente na escena independiente
Subxéneros
	Hardcore punk, punk rock, girl groups, grunge, alternative rock
	[editar datos en Wikidata]

Riot Grrrl ye un movimientu feminista estauxunidense, amestáu a la escena alternativa, nacíu nos primeros años de la década de 1990 principalmente nel estáu de Washington y más concretamente na ciudá d'Olympia.^[1] Mientres estos años reparar a una fuerte eclosión cultural que la so finalidá yera "camudalo tou". Nesti contestu, munches muyeres, que nun queríen ser groupies, nin ver los conciertos dende la última fila, nin estudiase les obres completes de Led Zeppelin antes de considerase artistes^[2] xuniéronse y dieron pie a la emerxencia d'esti movimientu gracies a la complexa rede d'intercambiu esistente nel mundu underground. Esto ye, xeneraron un sentimientu de comunidá fuertemente venceyáu al mundu de la cultura gracies a la filosofía del DIY (Do It Yourself; Failo tu mesmu, en castellán), esposiciones d'arte, fanzines, activismu y militancia política.

N'España, la influencia del movimientu Riot Grrrl faise notar sobremanera a finales de los años 90 cola implantación del rock alternativu y de la mano de sellos como Subterfuge Records y Elephant Records. Magar ye ciertu que l'estilu de música escoyíu nun foi en tolos casos el punk, si se que caltuvo cierta fidelidá no que se refier a la temática xeneral de les lletres y les esmoliciones espresaes nes sos temes.^[3]

Antecedentes

El mundu del rock siempres foi una cosa d'homes. Nesti puntu solo fai falta echar una güeyada a les bandes que marcaron la evolución de la música polo xeneral. Dende The Beatles hasta Black Sabbath pasando per bandes como The Rolling Stones o Led Zeppelin, nenguna d'elles cuntaba con una muyer nes sos files.

Sicasí, col surdimientu del punk a finales de los años 70, primero na escena de Nueva York, de la mano de bandes como The Velvet Underground, Television, o Ramones y depués nel Reinu Xuníu con Sex Pistols a la cabeza, llegó la promesa d'un gran cambéu de paradigma. Yá nun faía falta ser un virtuosu, saber tocar los preseos o cantar bien, con tener daqué que dicir bastaba. Asina toa una xeneración de moces (homes y muyeres) vieron como se-yos brindaba la oportunidá de dar el saltu y pasar de ser meros consumidores a producir les sos propies temes. Fueron munches les bandes que respondieron a la llamada y munches les persones que decidieron tomar les riendes del so propiu destín. El punk naciera y sería el caldu de cultivu pa munches de les bandes que van sirvir d'influencia al movimientu Riot Grrrl.^[4]

Nesti contestu nun fueron poques les muyeres que consiguieron abrir camín y allanaron el terrén pa lo que taba por llegar. Dalgunes de les más importantes, que sirvieron d'exemplu tantu no referente a l'actitú como al soníu son Patti Smith, Siouxsie Siux, The Slits, Au Pairs, The Raincoats, The Runaways/Joan Jett^[5]

Movimientu Riot Grrrl

La influencia de los fanzines

Anque se suel citar como l'entamu de too a Kathleen Hanna de Bikini Kill fundamentalmente pola gran importancia qu'adquirió la so banda, nun hai que perder de vista que'l movimientu Riot Grrrl ye primero de too un españíu d'enerxía comuñal, autogestionada ya independiente estructurado alredor de la publicación de fanzines como ferramienta d'espardimientu. Anque esistieron munchos y con trayectories más o menos consistentes, son cuatro los más significativos y los que van tener una mayor influencia.^[6]

El primeru, Jigsaw fundáu en 1988 y editada en Olympia por Tobi Vail basábase fundamentalmente nel analís de la rellación ente'l feminismu y el punk na zona del noroeste d'EEXX. Esti fanzine, sirvió d'inspiración pa la creación de Girl Germs en 1989, de la mano de Molly Neuman y Allison Wolfe, fundadores de Bratmobile. En 1990 Tobi Vail y Kathleen Hanna xunir pa fundar Bikini Kill (el fanzine) que va constar fundamental de testos sobre teoría feminista y punk.^[7]

Toos estos fanzines, yá sía gracies a la esperiencia adquirida, sía gracies a la collaboración ente toes estes muyeres llevara a la creación del fanzine Riot Grrrls! que va sirvir de puntu de partida pal movimientu y va poner de manifiestu una actitú que queda claramente resumida na frase de Kim Gordon (baxista de Sonic Youth):

Bombardiar el centru neurálxicu de la falocracia del rock.

Kim Gordon

Riot Grrrls!: el fanzine que taba llamáu a camudalo tou

Falóse enforma sobre l'orixe y la nacencia d'esti fanzine, y sigue ensin tar demasiáu claru. La gran mayoría de les esplicaciones, tal que recueye Mark Andersen nel so llibru Dance of Days: Two Decades of Punk in the Nation's Capital,^[8] marquen como puntu de partida les revueltes de 1991 en Washington conocíes como Mount Pleasant Riot.

En mayu de 1991, mientres la celebración de la fiesta de 5 de mayu, un mozu salvadoreñu foi ablayáu por un oficial de la policía, por un impautu d'arma de fueu nel pechu, lo que terminó con una serie d'enfrentamientos ente los vecinos del barriu de Mount Pleasant y la policía. En respuesta a esta situación Jen Smith, nesi momentu parte de la banda Bratmobile escríbe-y una carta a Allison Wolfe, tamién parte de la banda Bratmobile na que dicía:

This summer's going to be a girl riot. (Esti branu va ser una revuelta de moces).

Jen Smith

Anque tamién hai otres teoríes que sostienen que lo qu'escribió foi:

We need to start a girl riot. (Precisamos empezar una revuelta de moces).

Jen Smith

Estos eventos sentaron les bases de la collaboración ente Allison Wolfe, Kathleen Hanna, de Bikini Kill, Tobi Vail de The Go Team y Molly Neuman de Bratmobile que remató cola creación del fanzine Riot Grrrl!. El nome inclúi un xuegu de pallabres ente la cita de Jigsaw (fanzine creáu por Tobi Vail) Revolution Grrrl Style Now^[9] y la pallabra Riot. La presencia de los trés R na pallabra girl ye una referencia onomatopéyica a un gurníu: Grrrr!!!!

International Pop Underground Culture: el movimientu Riot Grrrl naz

Nel mes d'agostu del mesmu añu pocu dempués de les acotadures de la revuelta de mayu y a instancies del sellu K Records, un pequeñu sellu independiente de la dómina, entámase'l festival International Pop Underground Culture y dedica una xornada puramente al rock interpretáu por muyeres. L'escenariu enllenóse de sópitu de bandes compuesta integra o parcialmente por muyeres y, a lo último pudieron trate les unes a les otres de frente. Los editores de los fanzines, los llectores y les artistes qu'hasta'l momentu solo conocíense per carta, o na distancia, atopar nel momentu y el llugar indicáu. El movimientu Riot Grrrl naciera.

Nun hai qu'entender esti movimientu como daqué herméticu y ensin conexones dientro de la escena alternativa. Tres la publicación en 1991 del casete autoproducido revolution Girls Style Now! les Bikini Kill dexaron claro cuál sería'l soníu del movimientu Riot Grrl y ganáronse el sofitu de munchos de los artistes masculinos de la dómina. Nesti sentíu destaquen nomes como Calvin Johnson de Beat Happening y unu de los impulsores del festival. Ian MacKaye qu'editó y produció dellos de los discos de les Bikini Kill ya introdució la temática de la desigualdá de xéneru nel repertoriu de banda: Fugazi. Anque quiciabes la referencia más importante ensin dulda pasa pol omnipresente líder de Nirvana, Kurt Cobain, qu'en más d'una ocasión declaró ser fan incondicional de Bikini Kill y que la so música formaba parte d'una de les grandes influencies de Nirvana. Amás, nes lletres del grupu tratóse abiertamente temes tan cercanes al imaxinariu Riot Grrrl como la violación, la desigualdá, los abusos sexuales y la presencia de la muyer na música, dalgunu de los exemplos más interesantes poner de manifiestu nel documental, apocayá publicáu por HBO, Cobain: Montage of Heck.^[10]

El movimientu Riot Grrrl n'España

Tou esti movimientu empezar a espandir a lo llargo y anchu del mundu, promovíu fundamentalmente por el mesmu ésitu de les bandes rellacionaes col movimientu y pol ésitu comercial del grunge. Magar ye ciertu que n'España nun tuvo una gran repercusión, sí que se dio, a finales de los noventa, una pequeña escena de bandes fuertemente influyíes pol espíritu Riot.

Tal ye'l casu de grupos como Hello Cuca, Sybil Vane, Meteosat, Blas y les Astrales, Nosoträsh, Undershakers o inclusive Dover nun primer momentu y grupos como Pauline na Sablera o Lidia Damunt darréu.^[11]

Sicasí, non tola influencia centrar na música, tamién esistieron dellos fanzines ente los que destaca Miau! creáu en 1996 por Lidia Damunt y Mabel Damunt, parte integrante del grupu Hello Cuca, nel que trataron temes como'l feminismu, el cómic y falaben de dellos grupos de música independiente.

La ideoloxía Riot Grrrl: feminismu y política

No que fai a les sos posiciones políticu y cultural el movimientu Riot Grrrl suelse enmarcar na llamada tercer fola del feminismu. Esta nueva concepción del feminismu pasa por entender que nun esiste un únicu modelu de muyer, si non qu'esisten munchos y bien distintos, determinaos poles sos circunstancies sociales, personales, espirituales o étniques. Sera precisamente nesti puntu, nel que les Riot Grrrls destacaren y van poner de manifiestu que'l punk, el rock, l'hardcore y el heavy metal tamién son espacios pa muyeres.

Poro, utilizaren les formes d'espresión propies d'un universu dafechu masculinizado, misóxinu y con ciertu enclín a posiciones machistes y van facer so. Nes sos lletres van tratar temes qu'atañen especialmente a les muyeres y van sirvir non solo pa crear comunidá ente elles, si non tamién pa dar a conocer temátiques qu'hasta'l momentu nun entraren a formar parte del imaxinariu de la dómina. D'esta manera van falar abiertamente y ensin papes na boca del abusu sexual, l'acoso, la desigualdá de xéneru, la homofobia, el empoderamiento femenín y les nueves formes de sexualidá dende una perspeutiva feminista. Amás guardaren un fuerte trezu coles nueves visiones que surdíen dende les nueves teoríes sociales de la dómina, como ye'l casu de la teoría queer y refugando posiciones esencialistes sobre'l papel de la muyer na sociedá.

Nesti sentíu los conciertos de les Riot Grrrls convertir en performances combatives que reivindicaben el papel de la muyer d'una forma militante. Ente otres actividaes teníen por costume convidar al públicu a poner de mancomún distintes esperiencies rellacionaes col abusu sexual o partíen llibretos coles lletres de los sos cantares ente l'auditoriu por que tolos asistentes supieren de que taben falando (y de camín partir los sos fanzines). Agora bien, ente les sos aiciones más revesoses taba la de pidir a les asistentes a los sos conciertos que se punxeren en primer fila y dexar a los homes al fondu. Tres esta aición había toa una reflexón fondo y sintetizao na frase:

Women could make their way to the front of the crowd into the mosh pit, but had to 'fight ten times harder'. (Les muyeres pueden abrir camín escontra'l pogo, pero tienen que lluchar diez veces más).

Hillary Belzer

^[12]

Esta actitú, evidentemente, non siempres foi bien recibida polos homes, qu'en munchos casos criticar y faltar nos sos propios fanzines, tal que recueye Daniel Sinker en We Owe You Nothing:

The vehemence fanzines large and small reserved for riot grrrl – and Bikini Kill in particular – was shocking. The punk zine editors' use of 'bitches', 'cunts', 'man-haters', and 'dykes' was proof-positive that sexism was still strong in the punk scene.

Daniel Sinker

Grupos más influyentes

Como tou movimientu amestáu en cierta manera al Punk fueron munches les moces que, guitarra en mano, poner a tocar, participar y crear, influyíes pola fervencia creativa d'esti movimientu. Sicasí los grupos más influyentes y qu'espertaron más entusiasmu son:

Per otru llau, naquella dómina empezar a catalogar a tolos grupos de muyeres como Riot Grrrls y munchos d'ellos nun representaben una actitú política tan clara, a pesar de que yeren cercanes tocantes a soníu y motivaciones. Tal ye'l casu de grupos como:

Esta ye una llista averada de los grupos más influyentes del movimientu Riot Grrrl! Pero ensin dulda, hai munchos más. Por casu les Pussy Riot, que tanta repercusión tuvieron nos últimos años.

Siguiendo la pista del movimientu Riot Grrrl n'España: el legáu de la escena Riot

Nel añu 2012 Fermín Muguruza, cantante de Negu Gorriak y Kortatu, embarcar na realización d'un falsu documental, Zuloak.,^[13] nel que se plantegaba la formación d'una banda amestada al movimientu Riot Grrrl. El documental aprovecha la escusa de les andances y desventures de la banda p'analizar la escena musical vasca con especial atención a los grupos formaos por muyeres. Anque munches d'elles yá nun militen nel soníu típicamente Riot, sí que recueyen el testigu y la reivindicación del papel de la muyer nel rock. Ente les entrevistaes destaquen dalgunes de les muyeres más influyentes na península

Aiora Rentería par del grupu Zea Mays
Zaloa parte del grupu Kokein
Anari
Inés Osinaga parte del grupu Gose
Mursego
Les Vulpes
Y el mesmu grupu Zuloak

Amás, esisten otros grandes referentes fuera del País Vascu y que tamién caltienen una fuerte rellación col espíritu Riot:

^[14]

Referencies

↑ Feliciano, Stevie (19 de xunu de 2013). «The Riot Grrrl Movement» (inglés). Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ Lenore, Victor (27 de xineru de 2004). . Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ S. Marcus, Girls to the Front: The True Story of the Riot Grrrl Revolution, (Harper Perennial, 2010), ISBN 0061806366
↑ Bouza, Carlos (26 de febreru de 2015). «to-permisu/ Riot Grrrls: esto ta pasando ensin el to permisu» (castellanu). Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ R. Sabin, Punk Rock: So What?: The Cultural Legacy of Punk, (Routledge, 1999), ISBN 0415170303
↑ Bouza, Carlos (26 de febreru de 2015). «to-permisu/ Riot Grrrls: esto ta pasando ensin el to permisu» (inglés). Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ L. Darms, The Riot Grrrl Collection, (The Feminist Press at CUNY, 2014), ISBN 1558618228
↑ M. Andersen, Dance of Days: Two Decades of Punk in the Nation's Capital, (Soft Skull Press, 2001), ISBN 1887128492
↑ Rowe-Finkbeiner, Kristin, The F-Word: Feminism In Jeopardy—Women, Politics and the Future , (Seal Press, 2004), ISBN 1-58005-114-6
↑ Brett Morgen, Cobain. Montage of Heck, (HBO, 2015)
↑ Queipo, Alan (22 d'ochobre de 2013). «Predict to riot ¿Esiste un nuevu riot grrrl n'España?» (castellanu). Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ Belzer, Hillary. «Words + Guitar: The Riot Grrrl Movement and Third-Wave Feminism». Communication, Culture & Technology Program. Georgetown University. Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'avientu de 2012. Consultáu'l 29 de payares de 2015.
↑ Fermín Muguruza, Zuloak, (Talka, 2012)
↑ Queipo, Alan (22 d'ochobre de 2013). «Predict to riot ¿Esiste un nuevu riot grrrl n'España?» (castellanu).

[Feliciano-1] Feliciano, Stevie (19 de xunu de 2013). «The Riot Grrrl Movement» (inglés). Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Lenore-2] Lenore, Victor (27 de xineru de 2004). . Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Marcus-3] S. Marcus, Girls to the Front: The True Story of the Riot Grrrl Revolution, (Harper Perennial, 2010), ISBN 0061806366

[Pikara-4] Bouza, Carlos (26 de febreru de 2015). «to-permisu/ Riot Grrrls: esto ta pasando ensin el to permisu» (castellanu). Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Rabin-5] R. Sabin, Punk Rock: So What?: The Cultural Legacy of Punk, (Routledge, 1999), ISBN 0415170303

[Bouza-6] Bouza, Carlos (26 de febreru de 2015). «to-permisu/ Riot Grrrls: esto ta pasando ensin el to permisu» (inglés). Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Darms-7] L. Darms, The Riot Grrrl Collection, (The Feminist Press at CUNY, 2014), ISBN 1558618228

[Andersen-8] M. Andersen, Dance of Days: Two Decades of Punk in the Nation's Capital, (Soft Skull Press, 2001), ISBN 1887128492

[Rowe-Fikbeiner-9] Rowe-Finkbeiner, Kristin, The F-Word: Feminism In Jeopardy—Women, Politics and the Future , (Seal Press, 2004), ISBN 1-58005-114-6

[Cobain-10] Brett Morgen, Cobain. Montage of Heck, (HBO, 2015)

[NoT-11] Queipo, Alan (22 d'ochobre de 2013). «Predict to riot ¿Esiste un nuevu riot grrrl n'España?» (castellanu). Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Belzer-12] Belzer, Hillary. «Words + Guitar: The Riot Grrrl Movement and Third-Wave Feminism». Communication, Culture & Technology Program. Georgetown University. Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'avientu de 2012. Consultáu'l 29 de payares de 2015.

[Zuloak-13] Fermín Muguruza, Zuloak, (Talka, 2012)

[NoT2-14] Queipo, Alan (22 d'ochobre de 2013). «Predict to riot ¿Esiste un nuevu riot grrrl n'España?» (castellanu).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]