Aveiro

Aveiro
Alministración
País	Portugal
Distritu portugués	Distritu d'Aveiro
Tipu d'entidá	ciudá de Portugal
Nome oficial	Aveiro (pt)
Nome llocal	Aveiro (pt)
Códigu postal	3800
Xeografía
Coordenaes	40°38′20″N 8°39′19″W / 40.6389°N 8.6553°O
	Aveiro Aveiro (Portugal)
Superficie	197.58 km²
Altitú	25 m
Llenda con	Águeda, Murtosa (es) , Vagos, Oliveira do Bairro, Ílhavo y Albergaria-a-Velha (es)
Demografía
Población	78 450 hab. (2011)
Porcentaxe	100.69% de Distritu d'Aveiro
Densidá	397,05 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	234
Estaya horaria	UTC±00:00 (horariu estándar); UTC+01:00 (horariu de branu); Hora de Europa Occidental (es)
Llocalidaes hermaniaes	Forlì, Ōita, Belém, Santo António (es) , Viseu, Bourges, Viana do Castelo, Trois-Rivières (es) , Arcachon, Farim, Ciudad Rodrigo, São Filipe, Mahdía, Santa Cruz, Colargos (es) , Pemba, Caraques, Venecia, Panyu (es) , Newark, Wallingford (es) , Inhambane, Bonn y São Bernardo do Campo
	cm-aveiro.pt

Aveiro [aˈvejɾo] (?·i) ye una ciudá portuguesa, capital del distritu d'Aveiro, na Rexón Centro y comunidá intermunicipal d'Aveiro, asitiada cerca de 55 km al norte de Coímbra y con cerca de 60 000 habitantes, cuasi 80 000 considerando les freguesías del extrarradio. La ciudá foi frecuentemente denomada La «Venecia de Portugal» poles sos canales que traviesen el centru de la ciudá lo cual dota a la ciudá d'una gran guapura, conxuntamente col barriu vieyu de "Beira Mar" onde se caltienen les tradicionales cases y los almacenes de sal de la ría. L'aire antiguo de la ciudá entemezse perfectamente cola modernidá qu'aprució pola vida universitaria y faen d'esta ciudá un sitiu apetecedor en cualquier dómina del añu.

Ye sede d'un conceyu con 199,77 km² d'área y 73 335 habitantes (2001), subdividíu en catorce freguesíes. El conceyu llenda al norte col conceyu de Murtosa (yá seya al traviés de la ría d'Aveiro, yá seya per tierra), al nordeste con Albergaria-a-Velha, al este con Águeda, al sur con Oliveira do Bairro, al sureste con Folgazanes y con Ílhavo (siendo les llendes con esti postreru concelho tamién terrestres y al traviés de la ría), y con una franxa relativamente estrecha de mariña nel océanu Atlánticu, al oeste.

Ye un conceyu territorialmente discontinuu, yá que entiende delles islles de la ría d'Aveiro, y una porción de la península costera de cuasi 25 km d'estensión que cierra la ría por occidente.

Clima

Aveiro tien un clima Csb^[1] (templáu con branu secu y templáu) según la clasificación climática de Köppen.

Parámetros climáticos permediu d'Aveiro nel periodu 1971-2000
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	14.4	15.4	17.6	18.0	19.9	22.7	24.2	24.4	23.6	20.9	17.5	15.2	19.5
Temperatura media (°C)	10.2	11.3	13.2	14.0	16.1	18.7	20.1	20.2	19.3	16.7	13.7	11.5	15.4
Temperatura mínima media (°C)	5.9	7.3	8.9	10.1	12.3	14.8	16.0	16.1	15.0	12.5	9.9	7.9	11.4
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm)	13.3	13.0	10.4										36.7
Fonte: Institutu de Meteoroloxía, IP Portugal. Datos de precipitación y temperatura pal periodu 1971-2000 n'Aveiro^[2] 27 d'ochobre de 2012

Historia

El documentu del legáu fechu pola condesa Muniadona Díaz al monesteriu de Guimarães el 26 de xineru de 959,^[3] contién la referencia a Suis terras in Alauario et Salinas, la forma más antigua que se conoz del topónimu d'Aveiro.^[4]^[5] Les primeres menciones que faen referencia a la ciudá daten del sieglu x, pero hasta'l sieglu xiii nun ye alzada a la categoría de villa.^[5] Naquella dómina, la población arrexuntábase en redol a la ilesia principal consagrada a San Miguel Arcánxel, asitiada onde ta güei la Plaza de la República, anque esti edificiu foi baltáu en 1835.

La bona situación xeográfica d'Aveiro benefició la so crecedera. Les salines, qu'abonden naquella zona, la pesca (particularmente la del bacaláu^[6]) y el comerciu marítimu constituyeron la base económica de la ciudá.

Más tarde, el rei Xuan I, siguiendo'l conseyu del so fíu, el príncipe Pedro, quien nesi momentu yera donatario d'Aveiro, ordenó que'l pobláu fuera arrodiáu con muralles que, nel sieglu xix, fueron baltaes y parte de les sos piedres utilizaes na construcción de los ruempefoles de la nueva barra.

En 1434, el rei Eduardu I dio al pueblu'l privilexu de celebrar una feria añal llibre que llegó a los nuesos díes y ye conocida por Feria de Marzu.^[5]

En 1472, la fía del rei Alfonso V, la infanta Joana, entró nel Conventu de Jesús, onde morrió'l 12 de mayu de 1490, aniversariu recordáu güei nel día de fiesta municipal. La estancia de la fía del rei tuvo repercusiones importantes pa Aveiro, llamando l'atención sobre la villa, d'esta miente promoviendo'l so desarrollu.

El primer fueru d'Aveiro ye manuelino y foi dau en 4 d'agostu de 1515, y ta incluyíu nel Llibru de Llectures Nueves de Fueros d'Estremadura.

A finales del sieglu xvi y principios del xvii, la inestabilidá de la vital comunicación ente la ría y el mar llevó al zarru de la canal. Esto torgó l'usu del puertu y creó condiciones de insalubridad que provocaron l'estancamientu de les agües de la llaguna. Munchos residentes d'Aveiro emigraron y crearon nuevos pueblos de pescadores a lo llargo de la mariña portuguesa. Esto causó un gran amenorgamientu de la población y provocó una importante crisis económica y social. Foi, sicasí, y curiosamente, nesta fase de recesión que se construyó en plenu dominiu filipín, la ilesia de la Misericordia, unu de los templos más notables d'Aveiro. Estos pueblos de pescadores siguen esistiendo como barrios del extrarradio aveirense: Gafanha de Nazaré, Gafanha da Encarnação, etc.

En 1759, Aveiro convertir en ciudá per orde del rei Xosé I, unos meses dempués de ser condergáu por traición, a la forca, el postreru duque d'Aveiro. Unos años dempués. en 1774, a pidíu del rei Xosé I, el papa Clemente XIV convirtió Aveiro en sede de la diócesis que lleva'l mesmu nome.

Por estes razones, a pidimientu de delles persones notables de la ciudá, la nueva ciudá, por Real Decretu de 11 d'abril de 1759, dióse-y el nome de Nueva Bragança en llugar d'Aveiro. Cuando'l Marqués de Pombal cayó en desgracia, la reina María I en 1777 ordenó que la ciudá volviera llamase pol so antiguu nome.

La ría

La ría d'Aveiro ye considerada una de les más formoses ya importantes de Portugal. Estiéndese, nel so interior, nun sentíu paralelu al mar, cercana a la mariña del océanu Atlánticu, nun llargor de 47 km. Tien un anchor de 11 km, d'este a oeste y llega dende Ovar hasta Mira en sentíu Norte-Sur. La ría ye'l resultáu de la retirada del océanu Atlánticu, lo cual xeneró franxes costeres que, dende'l sieglu xvi, formaron una llaguna que ye unu de los accidentes fluviales más importantes y bellos en tola mariña Atlántica.

La ría componer de cuatro grandes canales ramificaes qu'arrodien una serie d'islles y castros. Nesta ría desaguan los ríos Vouga, Antuã y Boco, teniendo como única comunicación col mar una canal ente Barra y S. Jacinto, dexando l'accesu al puertu d'Aveiro a embarcaciones de gran caláu. La ría ye rica en pexes y aves acuátiques, y ufierta un llugar perfectu pa tolos deportes acuáticos.

Economía

Aveiro ye una de les ciudaes con mayor nivel económicu en Portugal, nos últimos años ocupó'l primer puestu nel nivel calidable de vida ya ingresos nel país. La economía de la ciudá ta bien diversificada, anguaño parte del motor económicu xira en redol a la universidá que ye unu de los focos d'investigación y docencia más importantes nel país. La estracción salina sigue siendo una baza importante pa la ciudá, según la industria del azulexu y el creciente turismu que cada vez atrai a más persones.

Ye un distritu industrializáu, col 55 % de la población activa emplegada nesti sector, ente que les actividaes terciaries ocupen al 35,2 %, y les primaries apenes al 9,8 %, a pesar de la importancia de la industria agropecuario.

Turismu

Nos últimos años ye cada vez más frecuente'l dir y venir de viaxeros comenenciudos nos encantos d'esta ciudá, comúnmente llamada la «Venecia de Portugal» poles canales que derruempen la ciudá antigua. El barriu de Beira Mar alluga la esencia de la historia de la ciudá; vieyes cases ente callejuelas y canales anubiertes de golor a sal y mar. La Praça do Peixe de día ufierta la oportunidá de mercar pexe fresco y pela nueche la plaza vive de la sonadiella universitaria qu'anubre los sos munchos chigres y restoranes. Les sableres de Mariña Nova y Da Barra son tamién un curiosu, pola so guapura, les dunes y l'océanu Atlánticu. Los paseos en barcu poles canales son frecuentes ente los turistes, na ría pueden contemplase los Mouliceiros, que son les embarcaciones típiques que percuerren estes canales dende va sieglos. Los azulexos son otru de los sellos distintivos de la ciudá, y práuticamente puede lleese la so historia al traviés de los mesmos. Tán presentes en tola arquiteutura Aveirense, dende les antigües cases de pescadores, hasta los modernos edificios, pasando por teatros, catedral, ilesies, museos, edificios oficiales, etc.

Contorna: Sableres de península de São Jacinto (Aveiro), Torreira (Conceyu de Murtosa) Barra, Mariña Nova (conceyu de Ílhavo) y Vagueira (conceyu de Folgazanes).

Tresportes/Comunicaciones

Autopistes: Y1 Y80 A1 (Porto y Lisboa, Y80 A25 (Sableres, Viseu y España), A17 (Marinha Grande) y A29 Espinho (n'obres)
Autobuses urbanos.
Tren:estación d'Aveiro (llinia del Norte (Ovar, Espinho, Vila Nova de Gaia, Porto y Coímbra, Pombal, Lisboa) y (llinia del Vouga Águeda, Sarnada, Oliveira de Azeméis, São João da Madeira, Santa Maria da Feira y Espinho).
Porto d'Aveiro (Aveiro/Ílhavo).
Aeropuertu rexonal: Aeródromu d'Aveiro/São Jacinto.
Universidá d'Aveiro.