Diferencia entre revisiones de «Apartheid»
Sin resumen de edición |
m →Vinclos externos: clean up |
||
(No se muestran 20 ediciones intermedias de 7 usuarios) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Grafía EFA}} |
|||
{{Articlo 1000|-10}} |
{{Articlo 1000|-10}} |
||
[[Imachen:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg|thumb|"Nomás ta blancos".]] |
[[Imachen:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg|thumb|"Nomás ta blancos".]] |
||
L''''apartheid''' estió una politica de [[segregación racial]] que aplicó entre [[1948]] y [[1990]] o [[ |
L''''apartheid''' estió una politica de [[segregación racial]] que aplicó entre [[1948]] y [[1990]] o [[Partiu Nacional (Sudafrica)|Partiu Nacional]] (National Party en [[idioma anglés|anglés]] y Nasionale Party en [[Idioma afrikáans|afrikáans]]) en [[Sudafrica]] (y tamién en [[Namibia]] cuan iste zaguer país yera baixo mando de Sudafrica) cuan iste país yera a [[Unión Sudafricana]] y cuan se convertió en a [[Republica d'Africa d'o Sud]]. |
||
A primera conoixencia que se'n tien d'a |
A primera conoixencia que se'n tien d'a palabra ye en un [[discurso]] de [[Jan Smuts]] en [[1917]], allora primer ministro sudafricano. Significa "deseparación" u mas literalment "apartamento" en [[afrikaans]] y [[Idioma neerlandés|neerlandés]], pero lo termin ha estato adoptato por cuasi totas as luengas, enamplando-ne o significato ta explicar situacions de discriminación racial. |
||
A politica de apartheid promovió l'isolamiento de Sudafrica en o plano internacional que fue incrementando-se con o tiempo, lo cual afectó severament la economía y la estabilidat d'o país. |
|||
== Esporte == |
|||
Por a suya suya politica d'o ''apartheid'', lo [[COI]] decidió que [[Sudáfrica]] estase excluyida de traza permanent d'os [[Chuegos Olimpicos]] dica que no eliminase as leis que discriminaban a la población de raza negra que viviba en o país (entre éls, os esportistas). Seguntes as normas olimpicas, lo [[COI]] prohibe que "nomás un sector" (racismo y exclusión d'as mullers) d'un país participe en os [[Chuegos Olimpicos]] y en [[Sudáfrica]] existiba lo [[racismo]] enta los negros. O gubierno sudafricano tractó inutilment de convencer a lo [[COI]], de participar en os [[Chuegos Olimpicos]], pero sin eliminar lo ''apartheid''; a respuesta d'o [[COI]] fue que nomás permitiría a suya participación cuan [[Sudáfrica]] hese eliminau dita [[lei]]. |
|||
Sudafrica fue alpartada d'os Chuegos en [[Tokio 1964]] en os de verano y de [[Innsbruck 1964|1964]] en os d'hiberno y se le prohibió participar (a causa d'a suya politica d'o ''apartheid'') dica que no cambiase as suyas politicas y leis racistas. En [[1990]], hay un cambio de politica y elimina lo ''apartheid'', se le permitió tornar a participar nuevament en os [[Chuegos Olimpicos de Verano]], en [[Barcelona 1992]], y en [[Lillehammer 1994]] en os d'hiberno pero no podió utilizar [[bandera de Sudafrica|a suya bandera]], habió d'usar una bandera especial pa dita edición. Dimpués, en [[Atlanta 1996]], podió tornar a utilizar nuevament a suya bandera. |
|||
Tamién estió escluyita d'atras organizacions esportivas y competicions y no podió competir en muitos esportes y competicions internacionals, como por eixemplo a FIFA y a CopaDavis. |
|||
== Filmografia sobre l'aparheid == |
|||
{|class="wikitable" style="font-size: 90%;" |
|||
|- |
|||
! style="background:#B0C4DE;" | Anyo |
|||
! style="background:#B0C4DE;" | Títol d'a cinta |
|||
! style="background:#B0C4DE;" | Director |
|||
! style="background:#B0C4DE;" | Reparto |
|||
! style="background:#B0C4DE;" | Atros |
|||
|- |
|||
|[[1987]] |
|||
| ''[[Cry Freedom]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt0092804/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Cry%2520Freedom ''Cry Freedom''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Richard Attenborough]] |
|||
| [[Kevin Kline]] y [[Denzel Washington]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
|[[1992]] |
|||
| ''[[The Power of One]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt0105159/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_4_nm_4_q_The%2520Power%2520of%2520One ''The Power of One''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[John G. Avildsen]] |
|||
| [[Stephen Dorff]], [[Armin Mueller-Stahl]], [[Morgan Freeman]], [[John Gielgud]] y [[Daniel Craig]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
|rowspan=2|[[2004]] |
|||
| ''[[Red Dust (cinta de 2004)|Red Dust]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt0023382/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Red%2520Dust ''Red Dust''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Tom Hooper]] |
|||
| [[Hilary Swank]] y [[Chiwetel Ejiofor]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
| ''[[In My Country]]'' <ref>{{en}} [ ''In My Country''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[John Boorman]] |
|||
| [[Samuel L. Jackson]] y [[Juliette Binoche]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
|[[2006]] |
|||
| ''[[Catch a Fire (Cinta)|Catch a Fire]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt0437232/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Catch%2520a%2520Fire ''Catch a Fire''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Philipp Noyce]] |
|||
| [[Tim Robbins]] y [[Derek Luke]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
|rowspan=2|[[2007]] |
|||
| ''[[Goodbye Bafana]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt0438859/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_1_nm_0_q_Goodbye%2520Bafana ''Goodbye Bafana''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Bille August]] |
|||
| [[Joseph Fiennes]] y [[Dennis Haysbert]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
| ''[[The World Unseen]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt1048174/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_The%2520World%2520Unseen ''The World Unseen''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| |
|||
| [[Lisa Ray]] y [[Sheetal Sheth]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
|rowspan=3|[[2009]] |
|||
| ''[[District 9]]'' <ref>{{en}} [ ''District 9''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Neil Blomkamp]] |
|||
| [[Sharlto Copley]] y [[Jason Cope]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
| ''[[Endgame (cinta de 2009)|Endgame]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt1217616/?ref_=nv_sr_srsg_9_tt_8_nm_0_q_Endgame ''Endgame''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Pete Travis]] |
|||
| [[William Hurt]] y [[Chiwetel Ejiofor]]. |
|||
| |
|||
|- |
|||
| ''[[Invictus (cinta)|Invictus]]'' <ref>{{en}} [https://www.imdb.com/title/tt1057500/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_6_nm_2_q_Invictus ''Invictus''] en [[IMDb]].</ref> |
|||
| [[Clint Eastwood]] |
|||
| [[Morgan Freeman]] y [[Matt Damon]]. |
|||
| |
|||
|} |
|||
== Se veiga tamién == |
== Se veiga tamién == |
||
* [[Racismo]] |
* [[Racismo]]. |
||
* [[Nelson Mandela]] |
* [[Nelson Mandela]]. |
||
* [[Frederik de Klerk]]. |
|||
* [[Desmond Tutu]]. |
|||
== Referencias == |
|||
{{listaref}} |
|||
== Vinclos externos == |
== Vinclos externos == |
||
{{Commonscat|Apartheid|l'apartheid}} |
{{Commonscat|Apartheid|l'apartheid}} |
||
{{Destacato|af}} |
|||
{{Control d'autoridaz}} |
|||
{{Destacato|fi}} |
|||
{{Destacato|he}} |
|||
{{Destacato|pt}} |
|||
[[Categoría:Historia de Sudafrica]] |
[[Categoría:Historia de Sudafrica]] |
||
[[Categoría:Racismo]] |
[[Categoría:Racismo]] |
||
[[af:Apartheid]] |
|||
[[ar:أبارتيد]] |
|||
[[arz:ابارتهيد]] |
|||
[[ast:Apartheid]] |
|||
[[az:Aparteid]] |
|||
[[bat-smg:Apartheids]] |
|||
[[be:Апартэід]] |
|||
[[be-x-old:Апартэід]] |
|||
[[bg:Апартейд]] |
|||
[[bn:আপার্টহাইট]] |
|||
[[br:Apartheid]] |
|||
[[bs:Apartheid]] |
|||
[[ca:Apartheid]] |
|||
[[ceb:Apartheid]] |
|||
[[ckb:ئاپارتاید]] |
|||
[[cs:Apartheid]] |
|||
[[cy:Apartheid]] |
|||
[[da:Apartheid]] |
|||
[[de:Apartheid]] |
|||
[[el:Απαρτχάιντ]] |
|||
[[eml:Apartheid]] |
|||
[[en:Apartheid in South Africa]] |
|||
[[eo:Apartismo]] |
|||
[[es:Apartheid]] |
|||
[[et:Apartheid]] |
|||
[[eu:Apartheid]] |
|||
[[fa:آپارتاید]] |
|||
[[fi:Apartheid]] |
|||
[[fiu-vro:Apartheid]] |
|||
[[fo:Apartheid]] |
|||
[[fr:Apartheid]] |
|||
[[fy:Apartheid]] |
|||
[[ga:Apairtéid]] |
|||
[[gl:Apartheid]] |
|||
[[he:אפרטהייד]] |
|||
[[hi:रंगभेद नीति]] |
|||
[[hif:Apartheid]] |
|||
[[hr:Apartheid]] |
|||
[[hu:Apartheid]] |
|||
[[id:Apartheid]] |
|||
[[is:Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku]] |
|||
[[it:Apartheid]] |
|||
[[ja:アパルトヘイト]] |
|||
[[ka:აპართეიდი]] |
|||
[[kbd:Апартхейд]] |
|||
[[kk:Апартеид]] |
|||
[[ko:아파르트헤이트]] |
|||
[[krc:Апартеид]] |
|||
[[ksh:Apartheed]] |
|||
[[ku:Apartheid]] |
|||
[[ky:Апартеид]] |
|||
[[la:Apartheid]] |
|||
[[lad:Apartheid]] |
|||
[[lb:Apartheid]] |
|||
[[lez:Апартгьейд]] |
|||
[[lt:Apartheidas]] |
|||
[[lv:Aparteīds]] |
|||
[[mk:Апартхејд]] |
|||
[[ml:ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ വർണ്ണവിവേചനം]] |
|||
[[ms:Aparteid]] |
|||
[[mwl:Apartheid]] |
|||
[[nds:Apartheid]] |
|||
[[new:अपार्थेईड]] |
|||
[[nl:Apartheid]] |
|||
[[nn:Apartheid]] |
|||
[[no:Apartheid]] |
|||
[[nso:Apartheid]] |
|||
[[oc:Apartheid]] |
|||
[[om:Aparthaid]] |
|||
[[pl:Apartheid]] |
|||
[[pms:Apartheid]] |
|||
[[pnb:اپارتھائیڈ]] |
|||
[[pt:Apartheid]] |
|||
[[ro:Apartheid]] |
|||
[[ru:Апартеид]] |
|||
[[rue:Апартеід]] |
|||
[[sc:Apartheid]] |
|||
[[scn:Apartheid]] |
|||
[[sh:Apartheid]] |
|||
[[simple:Apartheid in South Africa]] |
|||
[[sk:Apartheid]] |
|||
[[sl:Apartheid]] |
|||
[[sq:Aparteidi]] |
|||
[[sr:Апартхејд]] |
|||
[[sv:Apartheid]] |
|||
[[sw:Apartheid]] |
|||
[[ta:தென்னாபிரிக்காவின் இனவொதுக்கல்]] |
|||
[[th:การถือผิวในประเทศแอฟริกาใต้]] |
|||
[[tk:Aparteid]] |
|||
[[tl:Timog Aprika sa ilalim ng apartheid]] |
|||
[[tr:Apartheid]] |
|||
[[uk:Апартеїд]] |
|||
[[ur:اپارتھائیڈ]] |
|||
[[vec:Apartheid]] |
|||
[[vi:Apartheid]] |
|||
[[war:Apartheid]] |
|||
[[yi:אפארטהייד]] |
|||
[[zh:南非種族隔離]] |
|||
[[zh-yue:南非種族隔離]] |
Zaguera versión d'o 19:14 7 chul 2024
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
L'apartheid estió una politica de segregación racial que aplicó entre 1948 y 1990 o Partiu Nacional (National Party en anglés y Nasionale Party en afrikáans) en Sudafrica (y tamién en Namibia cuan iste zaguer país yera baixo mando de Sudafrica) cuan iste país yera a Unión Sudafricana y cuan se convertió en a Republica d'Africa d'o Sud.
A primera conoixencia que se'n tien d'a palabra ye en un discurso de Jan Smuts en 1917, allora primer ministro sudafricano. Significa "deseparación" u mas literalment "apartamento" en afrikaans y neerlandés, pero lo termin ha estato adoptato por cuasi totas as luengas, enamplando-ne o significato ta explicar situacions de discriminación racial.
A politica de apartheid promovió l'isolamiento de Sudafrica en o plano internacional que fue incrementando-se con o tiempo, lo cual afectó severament la economía y la estabilidat d'o país.
Esporte
[editar | modificar o codigo]Por a suya suya politica d'o apartheid, lo COI decidió que Sudáfrica estase excluyida de traza permanent d'os Chuegos Olimpicos dica que no eliminase as leis que discriminaban a la población de raza negra que viviba en o país (entre éls, os esportistas). Seguntes as normas olimpicas, lo COI prohibe que "nomás un sector" (racismo y exclusión d'as mullers) d'un país participe en os Chuegos Olimpicos y en Sudáfrica existiba lo racismo enta los negros. O gubierno sudafricano tractó inutilment de convencer a lo COI, de participar en os Chuegos Olimpicos, pero sin eliminar lo apartheid; a respuesta d'o COI fue que nomás permitiría a suya participación cuan Sudáfrica hese eliminau dita lei.
Sudafrica fue alpartada d'os Chuegos en Tokio 1964 en os de verano y de 1964 en os d'hiberno y se le prohibió participar (a causa d'a suya politica d'o apartheid) dica que no cambiase as suyas politicas y leis racistas. En 1990, hay un cambio de politica y elimina lo apartheid, se le permitió tornar a participar nuevament en os Chuegos Olimpicos de Verano, en Barcelona 1992, y en Lillehammer 1994 en os d'hiberno pero no podió utilizar a suya bandera, habió d'usar una bandera especial pa dita edición. Dimpués, en Atlanta 1996, podió tornar a utilizar nuevament a suya bandera.
Tamién estió escluyita d'atras organizacions esportivas y competicions y no podió competir en muitos esportes y competicions internacionals, como por eixemplo a FIFA y a CopaDavis.
Filmografia sobre l'aparheid
[editar | modificar o codigo]Se veiga tamién
[editar | modificar o codigo]Referencias
[editar | modificar o codigo]Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]- Se veigan as imáchens de Commons sobre l'apartheid.