Pledari Grond

s Simbol vom Pledari Grond

S Pledari Grond isch es modärns Wörterbuech vom Rätoromanische, gnöier vom Bünderromanische. Die nöji Versioon cha men online über s Internet abriöffe.

was der Name bedüütet

Der romanisch Buechtitel heisst is Düütschen übertreit «Grosses Wörterbuech». Der Uustruk “pledari” chunt vom Grundwort “pled” (im Sursilvan isch es “plaid”), wo «Wort» heisst (und au no d Bedüütig «s Rede» het); “pledantar” heisst «mit öpperem rede», und im Engadin könnt men au no d Form “plider”. S Romanischen Etymologische Wörterbuech leitet s Wort vom latynische placitum häär, wo «Rede vor em Gricht» und äänlechs bedüütet het.

Au in es paar andere romanische Sprooche wie öppen em Katalanische chunt s Wort plet mit der äänliche Bedüütig vor. S französische plaidoyer isch als juristischs Fachwort sogar in anderi Sprooche wytergwanderet.

wie s em Wörterbuech gangen isch

Me het mit däm Wäärch anne 1980 agfange. Doo isch me bi der Bündner Kulturgselschaft Lia Rumantscha derzue choo, es bruuchi Lischte vo de teils nonig algemein glöifige Wörter i dr nöie romanische Einheitssprooch Rumantsch Grischun, wo me probiert het als so öppis wien en Tachsprooch oder en nöji Standardsprooch zu de füüf regionaale romanischen Idioom oder Dialäkt vom Bündnerland z etabliere. Die sproochpolitischi Idee wird bis hüt immer no kontroväärs agluegt, bsunders sit anne 2001 in ere Volchsabstimmig s Rumantsch Grischun als Amtssprooch agnoo worden isch und d Kantonsregierig sit anne 2003 hätti welle d Schuelbüecher nume no uf Rumantsch Grischun usegää; mit em Wörterbuech het men aber äinewääg konsekwänt wytergmacht.

A der Datebank vom Pledari Grond händ früener gschaffet: der Fryburger Rätoromanischprofässer Georges Darms, d Anna-Alice Dazzi Gross, der Manfred Gross und d Annetta Zini. I der nöiere Zyt sind i der Redakzioon: der Daniel Telli, d Marietta Cathomas Manetsch, d Gabriela Holderegger Pajarola, d Angela Schmed Bass un d Marina Wyss. Für s technische Sischteem het me s Institut für Linguistik vo dr Uni Köln byzoge.

Sit 1993 isch s Pledari Grond als trukts Buech usecho, und scho gly het me s meh als Online-Lexikon organisiert. D Lia Rumantscha luegt zäme mit der Bündner Jugendorganisation GiuRu der aktuelli Sproochgebruuch a zum vo Zyt zu Zyt der Wortschatz uszboue. Derzue ghören au Neologisme us der aktuellen Alltagssprooch. Me findt im Pledari schynts scho meh weder zwöihunderttuusig Wörter.

Uf der Internet-Syte vom Pledari git d Lia Rumantscha au Link uff d Wörterbüecher vo de füüf tradizionelle bünderromanische Dialäkt.

Weblink

• D Websyte vom Pledari Grond