Pappos

E aglüegti Version vo derre Site, wo am 23. Septämber 2022 freige worre isch, basiert uff derre Version.

Dr Pappos vo Alexandria (altgriech. Πάππος ὁ Ἀλεξανδρεύς, Páppos ho Alexandreús; latin. Pappus) isch e griechische Mathematiker und Astronom gsi. Er het im 4. Joorhundert z Alexandria gläbt und isch äine vo de letschte bedütende Mathematiker vo dr Antike.

Lääbe und Wärk

Noch dr Suda, ere byzantinische Enzyklopedii, het dr Pappos zur Zit vom Kaiser Theodosius I. (379–395) gläbt, noch ere Notiz in ere Handschrift us em 10. Joorhundert aber under em Kaiser Diokletian (284–305). Sicher isch nume, ass er am 18. Oktober 320 z Alexandria e Sunnefinsternis beobachtet het. Wil er spööteri Sunnefinsterniss nit erwäänt, isch er woorschinlig in de letschte Joorzäänt vom 4. Joorhundert nüm wüsseschaftlig däätig gsi, es isch aber mööglig, ass er d Zit vom Kaiser Theodosius no erläbt het.

Mathematischi Sammlige

Si Hauptwärk si die Mathematische Sammlige (lat. Mathematicae Collectiones), won e Hauptkwelle si, für was mir über d Geometrii in dr Antike wüsse. Im Wääsentlige handlet es sich um e kommentierti Sammlig vo eltere Resultat, won er mit äigene Erkenntniss ergänzt het. Es si din under anderem Setz über Dobbelverheltniss, Involuzione, Chäigelschnitt, wo mä erst vil spööter gmerkt het, wie wichdig si si. Au die zentrobarische Reegle (hüte Guldinsche Reegle) für zum dr Inhalt und d Oberflechi vo Rotazioonskörper bestimme, wo dr Jesuit Paul Guldin widerentdeggt het, si scho dört. Vo de acht Büecher vo de Mathematische Sammlige si nume no die letschte säggs und dr Schluss vom zwäite Buech handschriftlig vorhande.

Witeri Wärk

Näbe de Sammlige het dr Pappos Kommentar zu verschiidene eltere Wärk gschriibe, so zu de Elimänt vom Euklid oder zum Almagest vom Ptolemäus. Er het au e Geografii gschriibe, und mä nimmt aa, ass d Geografii vom Moses vo Choren zum grösste Däil en armenischi Übersetzig vo Pappos sinere Geografii isch. Es isch mööglig, ass e Däil vom Kommentar vom Porphyrios zur Harmoniileer vom Claudius Ptolemäus vom Pappos stammt.

D Setz vom Pappos

Under de verschiidene geometrische Setz, wo uf e Pappos zrugggöön, isch in dr modärne Geometrii vor allem dr so genannti Satz vo Pappos-Pascal vo Bedütig. Dä säit, ass bim ene Säggsegg, wo d Egge von em abwäggselnd uf zwäi verschiidene Graade lige, d Schnittpünkt vo dr Geegesite kollinear si.

Rezepzion

Die ersti latiinischi Usgoob vo dr Mathematische Sammlig vom Pappos stammt vom Federico Commandino (Pesaro 1588, 1602, Venedig 1589, 2. Uflaag Bologna 1660). Nid din gsi isch s Fragmänt us em zwäite Buech, wo denn nonig bekannt gsi isch. Wo s dr John Wallis in der Savilian Library z Oxford gfunde het, het er 1688 en Übersetzig veröffentligt.

Teggstusgoobe

Friedrich Hultsch (Hrsg.): Pappi Alexandrini Collectionis, 3 Bänd, Berlin 1876 bis 1878 (griechisch und latiinisch)
Paul ver Eecke: Pappus d’Alexandrie, La Collection Mathématique, 2 Bänd, Bariis, Brügge 1933 (französischi Übersetzig)
Carl Immanuel Gerhardt: Die Sammlung des Pappus von Alexandrien, griechisch und deutsch, 2 Bänd, Halle 1871 (und Eisleben 1875)
Alexander Jones (Hrsg.): Mathematical Collections, Book 7, Springer, 1986 (griechisch und änglisch)
Heike Sefrin-Weis (Hrsg.): Pappus of Alexandria: Book 4 of the Collection, Springer, 2010
Adolphe Rome (Hrsg.): Commentaires de Pappus et de Théon d’ Alexandrie sur l’ Almageste, Band 1, Biblioteca Apostolica Vaticana, Rom 1931
William Thomson, Gustav Junge (Hrsg.): The commentary of Pappus on Book X of Euclid’s Elements, Cambridge (Massachusetts) 1930, S. 189–260 (arabisch und änglisch)
Heinrich Suter: Der Kommentar des Pappus zum X Buche des Eukleides, 1922, S. 9–78 (dütschi Übersetzig)
Arsène Soukry: Géographie de Moïse de Corène d'après Ptolémée. Texte arménien traduit en français, Venedig 1881

Litratuur

Richard Goulet: Pappus d'Alexandrie. In: Richard Goulet (Hrsg.): Dictionnaire des philosophes antiques, Bd. 5, Teil 1, CNRS Éditions, Paris 2012, ISBN 978-2-271-07335-8, S. 147–149
Konrat Ziegler, Artikel in Pauly-Wissowa
Ivor Bulmer-Thomas in Dictionary of Scientific Biography
Thomas Heath History of Greek Mathematics, Band 2, Oxford 1921
Serafina Cuomo Pappus of Alexandria and the Mathematics of Late Antiquity, Cambridge University Press 2000

Weblingg

Commons: Pappos – Sammlig vo Multimediadateie

Pappos (Bibliotheca Augustana)
Pappos. In: MacTutor History of Mathematics archive. (änglisch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Pappos“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.