21. Jahrhundert

Dialäkt: Züridütsch

S 21. Jaarhundert hät am 1. Januar 2001 aagfange und duuret bis am 31. Dezämber 2100.

Ereigniss / Entwicklige

Politik

• Am 11. September 2001 werded dur Terroraaschlääg beidi Türm vom World Trade Center in New York City zerschtört und s Pentagon in Washington, D.C. schwer beschädiget. Als Reaktion druf rüefed d USA en weltwiite Chrieg gege de Terrorismus uus und fordered e internationali Allianz gege de Terrorismus. Begriff und Phrase wiä "S alti Europa", "D Achse vom Böse", "Wer nöd für öis isch, isch gege öis" und "Präventivschlaag" werded zu Schlagwörter vo dr Politik vom US-Präsident George W. Bush. In viile weschtliche Länder werded schärferi Sicherheitsbestimmige als Schutz gege de Terrorismus erlaa. Datenschützer und Bürgerrechtler drucked ihri Besorgnis drüber uus.
• D Taliban, vo de USA vor nöd allzu langer Ziit underschtützti Glaubeschrieger in Afghanischtan, werded zum erschte Ziil vo de Vereinigte Schtaate. Imene Blitzchrieg wird s Land iignaa und dr neui Präsident Hamid Karsai tritt siis Amt aa. Normalität isch in Afghanistan bis hüt nöd iikehrt.
• Begleitet von weltwiite Proteschte in unterschiedlichschte Länder fangt am 20. März 2003 der Irak-Krieg aa und de Saddam Hussein wird gfange gnaa. Spannigen innerhalb vo Europa dur d Teilnaam vo einige Mitgliedsschtaate an dem Chrieg. Au der neui, demokratischi Irak isch längscht nöd befriedet.
• Am 11. März 2004 werded dur Terroraaschlääg in de Hauptschtadt vo Schpanie, Madrid (Madrider Zugaaschlääg) 191 Mensche umbraacht und meh als 1'500 verletzt. D Aagriffsziil vo de islamistische Terrorischte, wo 10 Bombe i Reisetäsche verschteckt händ, sind 4 Züüg in de Vororte vo Madrid gsii. Bimene spätere Polizeiiisatz sprenged sich 7 Verdächtigi in ihrem Appartement i d Luft. Di damaligi schpanisch Regierig under em José María Aznar macht voriilig d ETA verantwortlich.
• Oschterwiiterig vo dr EU um 10 neui Mitglieder im Jahr 2004
• Am 7. Juli 2005 wird d Inneschtadt vo London dur 4 Aaschlääg erschütteret. 3 vo de Schprengsätz sind i dr U-Bahn und eine imene Doppelstockbus vo de Hauptschtadt vo Grossbritannie zündt worde.

Wirtschaft

• Iifüehrig vonere einheitliche europäische Währig (Euro), 1999 als Buechgeld und 2002 als Bargeld.

Forschig und Technik

• Am 21. Juni 2004 erreicht dr Teschtpilot Michael Melvill als erschte Mensch mit emene privat finanzierte Ruumfahrzüüg mit em Name "SpaceShipOne" de Weltruum.

Natur

• D Folge vomene Seebebä im Indische Ozean am 26. Dezember 2004 überlebed nach letschte Zahle meeh als 300'000 Mensche in Südasie nöd. Di meischte vo ihne werded dur de dur das Bebä uusglöste Tsunami umbraacht. Wiiteri sind a ihrne Verletzige und em Uusbruch vo Süüche gschtorbe. Under de Opfer sind au sehr viili Tourischten us weschtliche Natione gsii. Am schlimmschten 'troffe häts di indonesisch Provinz Aceh. Usserdem sind d Länder Thailand, Sri Lanka, Bangladesh, Maslaysia, Myanmar, Indie, Singapur, d Maledive, Kenia, d Seychelle und Somalia wie au einigi abhängigi Gebiet in Afrika und Asie betroffe.

• In Folg vom Hurrikan Katrina werded im September 2005 grossi Teil vo dr Schtadt New Orleans und dr Golfküschte vo de USA überfluetet. Hilfsmassnahme sind erscht mit einige Tage Verspätig aagloffe. Di komplett Schtadt New Orleans isch evakuiert worde; dr Schade isch uf über 125 Milliarden Dollar geschätzt worde. Cirka 1'000 Mensche sind ums Lebe choo.

Erfindige und Entdeckige

• Aawendig vo dr Gentechnik
• Aawendig vo dr Nanotechnologii

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „21._Jahrhundert“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.