Leo I. (Byzanz): Unterschid zwische dr Versione

▲Es schiint, ass dr Leo us äifache Verhältniss cho isch und us dr Brovinz ''Dacia'' z [[Thrakien|Thrakie]] gstammt het. Er isch zum Drubbenfüerer ufgstiige und noch em Dood vom Kaiser [[Markian]] het en dr mächtig ''[[magister militum]]'' (Armeemäister) [[Aspar]] zum Kaiser (''[[Augustus (Titel)|Augustus]]'') erhoobe, wil er offesichtlig glaubt het, ass er dr Leo liicht chönn stüüre. Dr Leo isch vo Senatore und Soldate as ''[[Imperator]]'' akklamiert und denn uf s Schild ghoobe worde. Er isch offesichtlig au dr erst Kaiser gsi, wo denn vom ene gäistlige Würdedrääger – in däm Fall vom [[Patriarch]] vo [[Konstantinopel]] – kröönt worde isch (allerdings isch s no bis 602 gange, bis die Zeremonii zum erste Mol nüme im [[Hippodrom (Konstantinopel)|Hippodrom]] oder im Balast sondern in ere Chille stattgfunde het). Dr Leo, wo nid emol wie alli sini Vorgänger sit 364 zur theodosianisch-valentinianische Dynastii ghöört het, het sich as daatchreftige Herrscher entpuppt, wo au dr Weste vom ''Imperium Romanum'' nit us de Auge verloore het. 467 het er dr [[Anthemius]], wo mä über en 457 sälber as mööglige Kaiser gredet het, as nöije ''Augustus'' vom Weste uf Italie gschickt und het em e starki [[Byzantinisches Heerwesen|Armee]] und riisigi finanzielli Middel mitgee. D Zruggeroberig vo [[Africa]], wo si zämme häi welle mache, isch aber 468 eländ gschiteret und het enormi Summe vo Gäld kostet.<ref>[[Prokopios von Caesarea|Prokop]], ''Historien'' 3,6,1-24.</ref> No wo dr Kaiser säggs Joor spööter gstorbe isch, isch dr oströmischi Staatsschatz fast erschöpft gsi. Mit de [[Goten|Goote]] z [[Pannonien|Pannonie]] hingeege isch s under em Leo zerst zum ene Usgliich cho, au wil der [[Alanen|Alan]] Aspar d Goote favorisiert het. Dr jungi [[Theoderich der Große|Theoderich]] isch vo öbbe 459 bis 469 as Gäisle am Kaiserhoof gsi.

▲[[Datei:Leo I Louvre Ma1012 n2.jpg|thumb|250px|Bordretbüste vom Leo (hüte im [[Louvre]])]]

▲Anders as es dr Aspar erwartet het, isch dr Leo e gschickte Machtpolitiker gsi und het sich immer mee vo dr Dominanz vo de hooxhe Milidäär freigmacht. 462 het si Frau e Soon uf d Wält brocht und so het s gschunne, ass d Noochfolgerfroog kläärt sig. Won er aber noch e baar Mönet gstorbe isch, het dr Aspar Druck uf e Leo usüebe, wil er het welle, ass si Soon d Dochder vom Kaiser wurd hüroote. Dr Kaiser het e nöiji Garde ufgstellt, d ''[[excubitores]]'', wo us Römer wie em spöötere Kaiser [[Justin I.|Iustinus]] und [[Isaurier]] zämmegsetzt gsi isch. D Isaurier si us err abgläägene Regioon vo Chläinasie choo und häi as halbi Barbare gulte, aber im Underschiid zu de Alane und de Goote si si wenigstens ''de iure'' Bürger vom Römische Riich gsi. E Hufe vo ene häi sit langem in dr Armee dient. Mit de ''excubitores'' het dr Kaiser jetzt si äigene bewaffnete Aahang gha, wo nume iim und nit em Armeemäister zur persöönlige Dröiji verpflichtet gsi isch. As Geegegwicht zum Aspar het dr Leo au no dr spööter Kaiser [[Zenon (Kaiser)|Zenon]] ufbaut, und het en mit sinere Dochter [[Ariadne (Kaiserin)|Ariadne]] verhürootet. Im Aspar si Soon, dr ''[[magister militum]] per Orientem'' Ardaburius, isch 466/67 vom Kaiser vor em Senat wäge Hochverroot aaklagt worde, wo dr Zenon d Bewiis drfür gfunde het, und abgsetzt worde. Im Aspar het dä Komflikt nit gschaadet so stark isch si Stellig gsi. Dr Machtkampf zwüschen em Milidär und em Kaiser isch erst e baar Joor spööter ändgültig entschiide worde: Dr Aspar het si ander Soon [[Patricius (Caesar)|Patricius]] uf e Droon welle erheebe und er isch 470 denn zum ''[[Caesar (Titel)|Caesar]]'' gmacht worde. Aber scho im Joor druf häi im Leo sini Manne dr Aspar bin ere Audiänz im Balast aagriffe und umbrocht.<ref>Vgl. zu de Eräigniss Henning Börm, ''Herrscher und Eliten in der Spätantike'', in: [[Josef Wiesehöfer]] u. a. (Hgg.), ''Commutatio et contentio. Studies in the Late Roman, Sasanian, and early Islamic Near East'', Düsseldorf 2010, S. 159-198.</ref> Dr Patricius isch schiimbar nid verletzt worde, und im Aspar si dritt Soon, dr Ermanerich, isch zu dere Zit gar nit in Konstantinopel gsi. Wäge dere Daat, wo en offene Rächtsbruch gsi isch, häi die zitgenössische Gschichtsschriiber Malchus vo Philadelphia und Candidus<ref>{{Suda|chi|245|Cheirizô|gr=Χειρίζω}}</ref> im Leo dr Biinaame ''Makélles'' („Schlächter“) gee. En Aahänger vom Aspar, dr ''comes'' Ostrys, het denn mit e baar germanische ''[[foederati]]'', wo z Konstantinopel gsi si, en Aagriff uf e Balast gmacht, aber d ''excubitores'' häi dä chönne abweere.<ref>[[Johannes Malalas]] 14,40.</ref> Dr Leo häig sim [[weströmisch]]e Kaiserkolleg Anthemius denn empfoole, s Gliiche mit sim Armeemäister [[Ricimer]] z mache.<ref>Johannes Malalas 14,45.</ref> In Italie isch dr Komflikt zwüschen em Kaiser und de Milidäär allerdings anders usgange und 472 isch dr Anthemius hiigrichdet worde.

▲Dr Mord vom Aspar het s Verheltnis vom Leo zu de Goote belastet, und deren iire Druck uf d Balkanbrovinze het zuegnoo: Dr Ostrys isch zum [[Theoderich Strabo]] gflüchdet und het dä gege dr Kaiser ufghetzt. Erst 473 isch dä Komflikt bigläit worde, wo dr Strabo zum ''magister militum praesentalis'' ernennt und as Köönig vo sine Gooten anerkennt worde isch. Im Weste het dr Leo noch em Dood vom [[Anthemius]] offesichtlig zerst dr [[Olybrius]] und denn dr [[Julius Nepos]] as nöije Kaiser iigsetzt. Die häi s aber nid fertig brocht, dr Weste stabilisiere. Mit de [[Sassanidenreich|Sassanide]] het s witer Friide gee und das het s Riich milidäärisch entschäidend entlastet. Im Leo si Noochfolger isch für churzi Zit si Änkel [[Leo II. (Byzanz)|Leo II.]] gsi, dr Soon vom Zenon, und won er gstorbe isch dr Zenon sälber.

▲{{Commons|Leo I (emperor)|Leo I.}}

▲|STERBEDATUM=18. Januar 474

▲}}