Mamaliga
 | Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
Mămăligă (Oekraïens. Мамалига, ook Кулеша; Russies. Мамалыга (кукурузная каша "mieliepap"); Pools. Mamałyga; Hongaars. Puliszka, "mieliepap") is 'n uit mieliemeel gemaakte soliede pap, wat soortgelyk is aan die Italiaanse Polenta. In Roemenië, Moldawië en ander dele van die Balkan en in die Kaukasus is die gereg 'n integrale deel van die plaaslike kulinêre-tradisie. In Roemenië is dit selfs 'n nasionale gereg.
'n Soortgelyke gereg kom in Oostenryk voor en staan bekend as Türkenstertz.
Beskrywing
[wysig | wysig bron]Die voorbereiding van mieliepap is 'n ou en wydverspreide tradisie in Europa. Voordat mieliepap 'n veelsydige bygereg of hoofgereg geword het, was dit 'n stapelvoedsel onder die armer dele van die bevolking. Styfgekookte Mămăliga is dikwels gebruik as 'n plaasvervanger vir brood.
Die toebereiding van Mămăligă is eenvoudig: Geel-mieliemeel (Roemeens.: mălai) word in 'n groot kastrol met soutwater gekook. Die pap moet baie geroer word om aanbrand of klompe te verhinder. In Roemenië word Mamaliga gewoonlik in 'n gietyster pot gekook, die sogenaamde ceaun. Vir die roer word tradisioneel 'n "spesiale" stuk gereedskap gebruik: Na Kersfees, word die boonste vyf takke van die ou kersboom afgesny en as roerinstrument gebruik. Die gaargemaakte Mămăligă word tradisioneel met 'n stuk garing in skyfies gesny.
Mămăligă word dikwels as bykos vir vleis- of groente-geregte geëet, soos byvoorbeeld goulash (Roemeens.: tocană) of bredie (Roemeens.: ghiveci).
Die Duitsers in Roemenië het vroeër dikwels oor die koskultuur van die Roemene gespot met die spreuk "mămăliga din mălai (mămăliga uit mielies) frisst die ganze Walachei (Mamaliga uit mielies vreet die hele Walachie)". Mămăligă is vandag egter ook deel van die tradisionele geregte van die oorblywende Roemeens-Duitse bevolking. Die Saksers noem dit Palukes, en die Landler noem dit Paluks, beide woorde is afgelei van die Hongaarse naam Puliszka. Soms word ook nog die naam "Kukurzbrei" gebruik.
Voorbereiding
[wysig | wysig bron]
Mămăligă cu brânză și smântână
[wysig | wysig bron]'n Gewilde vorm van Mamaliga, is die met skaapskaas oorgebackte "mămăligă cu brânză" (Mamaliga met kaas). Hierdie soort Mamaliga noem die Saksers Käspalukes (Kaaspalukes). Hierdie gereg woord meestal met room bedien (Roemeens.: smântână, vgl. Russ. сметана, Tjeggies. smetana , Duits Schmand).
Hierdie soort Mamaliga word ook as bykos tot ander Roemeense geregte bedien.
Mămăligă cu lapte
[wysig | wysig bron]Vir Ontbyt en aandete word Mămăligă gewoonlik net met melk (Roemeens.: lapte) geëet. Hierdie is 'n tipiese gereg vir kinders, wat egter ook graag deur volwassenes geëet word. Onder die Saksers was die Palukes met melk ook 'n gewilde gereg. In Restaurante word hierdie soort mamaliga egter selde aangebied.
Cocoloși
[wysig | wysig bron]'n Spesiale soort van Mamaliga is die sogenaamde Cocoloși of Bulz . Die gaar Mămăligă word in balletjies gerol en met kaas gevul. Daarna word die balletjies op oop kole gebraai. Hierdie gereg is afkomstig van die kultuur van die veeherders (Roemeens.: ciobani), wat met hulle veetroppe dikwels ver van die naaste dorp kamp moes opslaan en hul etes self in die veld moes toeberei.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Die woord Mămăligă, het in Roemeens oorspronklik na 'n hawerpap verwys. In die 17de eeu is die mielie (oorspronklik uit Amerika) as graan ingevoer. Soos die belangrikheid van mielies toegeneem het, is die hawerpap vervang met mieliepap en verwys die woord mamaliga nou slegs na mieliepap..
Volgens die legende, het Mămăligă stapelvoedsel van die Roemene geword omdat in die tyd van die Ottomaanse Ryk 'n groot gedeelde van die koringoes as belasting aan die Turke betaal moes word. In teenstelling hiermee was die mielieoes nie onderworpe aan belasting nie.