Moorea
| Moorea Inheemse naam: Mo'orea | |
|---|---|
.JPG) ’n Uitsig op Moorea vanuit die lug. | |
| Geografie | |
| |
| Ligging | Stille Oseaan |
| Koördinate | 17°32′S 149°50′W / 17.533°S 149.833°W |
| Argipel | Geselskapseilande
|
| Hoogste punt | Berg Tohivea, 1 207 m |
| Administrasie | |
 Frankryk
| |
| Franse oorsese gebied | Frans-Polinesië
|
| Hoofstad | Afareaitu |
| Grootste stad | Pao Pao–Maharepa (4 244 inwoners)
|
| Demografie | |
| Bevolking | 16 191[1]
|
Moorea of Mo'orea is ’n eiland in Frans-Polinesië, een van die Bowindse Eilande van die Geselskapseilande, 17 km noordwes van Tahiti. Die eintlike spelling is Mo'ore'a, wat "geel akkedis" beteken in Tahitiaans: mo'o = "akkedis" ; re'a = "geel". ’n Ouer naam is Aimeho, soms Aimeo of Eimeo gespel. Vroeë Westerse koloniste en reisigers het daarna verwys as Yorkeiland.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]Soos baie ander Polinesiese eilande was setlaars van eilande wes van Moorea die eerste bewoners. Hulle het met kano's van Suid-Asië gekom en die eilande betrek. Moorea is na raming sowat duisend jaar gelede bereik. Landmerke bekend as marae kom ook op dié eiland voor – dit bestaan uit antieke klippe en is in die vorm van piramides. Op die rotse is graverings wat vertel van offerandes wat gebring is. Die oudste marae is die Afareaitu op die eiland se hoofdorp. Dit is in 900 n.C. deur Polinesiërs opgerig.
Die eerste Europeër wat die eiland gesien het, was Pedro Fernandes de Queirós, in 1606.[2] Die eerste Europese setlaars het in die 18de eeu daar aangekom — die eerste Europeërs wat voet aan wal gesit het, was die Engelse Samuel Wallis en James Cook. Kaptein Cook het eers op Tahiti gebly en van daar na Moorea gevaar. Hy het eerste in Opunohu-baai geland; Cook se Baai is later na hom genoem. Die Spaanse matroos Domingo de Bonechea het die eiland in 1774 besoek en dit Santo Domingo genoem.[3]
Charles Darwin het inspirasie gevind vir sy teorie oor die vorming van koraalringeilande toe hy op Moorea neerkyk terwyl hy op ’n piek op Tahiti gestaan het. Hy het die eiland met die koraalrif om beskryf as ’n "prentjie in ’n raam".[4]
In November 1967 is die Moorea-lughawe in gebruik geneem.[5]
Geografie
[wysig | wysig bron]
Die eiland is 1,5 miljoen tot 2,5 miljoen jaar gelede as ’n vulkaan gevorm as deel van die Geselskapseilande-argipel. Die huidige baaie het vermoedelik gevorm toe voormalige riviermonde tydens die Holoseen-seestyging gevul is.
Moorea is sowat 16 km breed van wes tot oos. Daar is twee, byna simmetriese baaie aan die noordkus. Die westelike een, Opunohu-baai, is nie digbevolk nie; die oostelike een is Cook se Baai, waar die grootste gemeenskap woon. Die kleiner Vaiare-baai is aan die ooskus. Die hoofdorp is net suid van dié baai geleë.
Die hoogste punt is Berg Tohivea, naby die middel van die eiland. Dit oorheers die uitsig van die twee baaie af en kan van Tahiti af gesien word. Daar is ook wandelpaaie in die berge.
Politiek
[wysig | wysig bron]Die eiland is administratief deel van die munisipaliteit Moorea-Maiao, wat weer in die administratiewe onderafdeling Bowindse Eilande val. Die hoofdorp is Afareaitu.[6] Die grootste dorp is Pao Pao by Cook se Baai. Die tweede grootste dorp is Maharepa.
Toerisme
[wysig | wysig bron]
Vanweë sy besonderse natuurskoon en nabyheid aan Papeete op Tahiti word Moorea deur baie Westerse toeriste besoek wat na Frans-Polinesië reis. Dit is veral gewild as ’n wittebroodsbestemming.
Arthur Frommer het Moorea in die Frommer's-reisgids die mooiste eiland in die wêreld genoem.[7]
Vervoer
[wysig | wysig bron]Verskeie veerbote van Papeete doen die Vaiare-kaai in Moorea daagliks aan. Daar is drie veerbote; van Vaiare af vaar hulle deur Moorea se koraalpas en dan oor die see na Papeete tot in die Tahiti-lagune. Van Moorea se Temae-lughawe is daar vlugte na die internasionale luhawe in Papeete en van daar na ander Geselskapseilande soos Bora Bora en na oorsese bestemmings.
Daar is een pad wat om die eiland loop met bakens wat die kilometers afmerk van 1 tot 35. Die eerste baken is naby die lughawe en die 35ste een in Haapiti.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Institut Statistique de Polynésie Française (ISPF). "TABLEAU II Population des communes et communes associées de Polynésie française" (PDF) (in Frans). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 28 Oktober 2014. Besoek op 2 Desember 2007.
- ↑ Rienzi, M.L. Historia de la Oceanía, o quinta parte del mundo Barcelona, 1845-1846, vII, p.267
- ↑ Boenechea, Domingo de Descripción de las islas del Océano Pacífico reconocidas últimamente de ordne de S.M., por Don Domingo de Boenechea, capitan de fragata de la Real Armada, y comandante de la de S.M. nombrada Sta. María Magdalana (alias el Aguila), en los años de 1772 y 1774 Manuskrip 476 van die Museo Naval de Madrid, fo. 94
- ↑ "Moorea "The Majestic Island"". Fly Tahiti (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Oktober 2019. Besoek op 25 Julie 2014.
- ↑ La SETIL Aéroports exploitant des aéroports: Tahiit Faa'a, Bora Bora, Raiatea, Rangiroa, Huahine, Moorea
- ↑ "argiefkopie". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Maart 2007. Besoek op 5 Augustus 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ "Frommer's The Most Beautiful Islands" (in Engels). 2 Maart 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2013. Besoek op 2 Maart 2010.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Die Geselskapseilande in Frans-Polinesië | ||
|---|---|---|
| Eilande | .svg){kind=small} | |
| Argipels van Frans-Polinesië | ||