Krugerrand
Die Krugerrand is 'n Suid-Afrikaanse goue muntstuk wat in die jaar 1967 vir die eerste keer uitgereik is en veral daarop gemik was om Suid-Afrikaanse goud in die buiteland te bemark. Die Krugerrand is 'n wettige betaalmiddel in Suid-Afrika, hoewel dit nie werklik as 'n geldeenheid bedoel is nie.
Die goudmunt se naam is afgelei van die vandag uiters gesogte Krugerponde, wat in die tyd van die Boererepublieke gemunt is. Net soos met die Krugerponde (en ander "Krugermunte" van daardie tyd) verskyn die kop van Paul Kruger, president van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR), ook op die kruis of voorkant van die Krugerrand. 'n Springbok, een van Suid-Afrika se nasionale embleme, pryk op die Krugerrand se agterkant. Die naam "Suid-Afrika" en die goudinhoud word in twee landstale, Afrikaans en Engels, op die Krugerrand vertoon.
Die Krugerrand was die eerste staafgoudmunt wat teen die markwaarde van sy goudinhoud verhandel is. By ander, ouer goudmunte soos die Britse Gold Sovereign is die waarde wat hulle as betaalmiddel het, op die voorkant ingegraveer, en dit kon aansienlik verskil van die waarde van hulle goudinhoud.
Die Krugerrand was ook die eerste goudmunt wat presies een fynons goud bevat het en op private beleggers gemik was. Deurdat hulle tot wettige betaalmiddel verklaar is, kon burgers van die Verenigde State ook die Krugerrande wettig aankoop. Die private besit van staafgoud was in die Verenigde State verbode, terwyl buitelandse goudmunte nie deur hierdie verbod geraak is nie.
In die tydperk tussen 1967 en 1969 is jaarliks 40 000 Krugerrandmunte by die Munt in Pretoria geslaan en in 1970 is die getal Krugerrande verhoog tot 211 018 munte. Die miljoenkerf is in 1974 met 3,2 miljoen munte verbygesteek en in 1978 is die rekordgetal van meer as ses miljoen Krugerrande uitgereik. Drie bykomende groottes van 'n halwe, 'n kwart en 'n tiende fynons is in 1980 ingevoer.
As gevolg van sanksies weens apartheid is die invoer van Krugerrand-goudmunte in die sewentiger- en tagtigerjare in 'n aantal Westerse lande verbied en eers in die tydperk tussen 1990 en 1994 weer toegelaat. Die produksie van Krugerrande het skerp gedaal en in 1995 sy laagtepunt met net 8 285 een-ons-munte bereik. Die laagtepunt vir die hele reeks Krugerrande was 23 277 munte in 1998. Die jaarlikse produksiesyfers het sedert 2000 weer aansienlik gestyg, alhoewel hulle nie weer die vlak van vóór die sanksies bereik het nie. Altesame 54,5 miljoen munte is sedert 1967 verkoop.
| |
|---|---|
DIE EKONOMIE VAN SUID-AFRIKA | |
|
Oorspronklik is die Krugerrand teen 'n aansienlike premie van vyf persent bo die waarde van sy goudinhoud verkoop en slegs een grootte, wat een fynons of 31,1035 gram goud bevat het, is aangebied. Intussen word Krugerrande in verskillende groottes aangebied, en die premie is nou net een persent of minder bo die markprys van goud.
Aangesien die Krugerrand uit 'n legering van 91,67 persent (of 22 karaat) suiwer goud bestaan, weeg die munt in der waarheid 1,0909 fynonse of 33,93 gram. Die res van die goudmunt se massa bestaan uit 2,826 gram koper, wat aan die Krugerrand sy duidelike oranje kleur gee (in teenstelling met ander goudmunte, wat uit 'n silwerlegering bestaan). Legerings word gebruik om goudmunte harder en duursamer en sodoende ook bestand teen skrapies te maak.
Die sukses van die Krugerrand het daartoe gelei dat ook ander goudproduserende lande hulle eie goudmunte uitgereik het, waaronder die Kanadese Gold Maple Leaf (1979), die Australiese Nugget (1981) en die Amerikaanse Gold Eagle (1986).
In 2006 is ter geleentheid van 'n numismatiese tentoonstelling vir die eerste keer 500 stelle Krugerrandmunte in al vier groottes in die buiteland geslaan. Die Berlynse Staatsmunt in Duitsland het die munte gemeenskaplik met die Suid-Afrikaanse Munt uitgereik. 'n Spesiale Krugerrandmunt in die stel vereer die Duitse skepper van die Krugerrand, die Berlyner Otto Schultz.
| Grootte (fynons) | Gewig in gram | Goudinhoud in gram | Fynheid 1,000 |
| 1/1 | 33,9305 | 31,103 | 0,917 |
| 1/2 | 16,9653 | 15,552 | 0,917 |
| 1/4 | 8,4826 | 7,776 | 0,917 |
| 1/10 | 3,3931 | 3,110 | 0,917 |
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Krugerrand.- (en) Amptelike webwerf van South African Mint
