Kaap Verde: Verskil tussen weergawes

|noem_naam = '''RepúblicaRepubliek de CaboKaap Verde'''

|volle_naam = <small>'''RepubliekRepública Kaapde Cabo Verde''' ([[Portugees]])</small>

|regeringsvorm = Unitêre semi-presidensiële<br />grondwetlike [[republiek]]<ref name="SpL">{{en}} {{cite journal |last1=Neto |first1=Octávio Amorim |last2=Lobo |first2=Marina Costa |year=2010 |url=httphttps://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1644026 |title=Between Constitutional Diffusion and Local Politics: Semi-Presidentialism in Portuguese-Speaking Countries |journal= |publisher=Social Science Research Network |volume= |issue= |accessdate=24 April20 2016November 2021}}</ref>

|leiername = [[JorgeJosé CarlosMaria FonsecaNeves]]<br />[[Ulisses Correia e Silva]]

|oppervlak_rang = 172166^ste

|bevolking_rang = 167172^ste

|bevolking_sensus = 483&nbsp;628

|bevolking_sensus_jaar = 2021

|bevolkingsdigtheidmi² = 325320,04

|BBP_PPP = $3,649820&nbsp;miljard<ref name="imf2">{{en}} {{cite web |url=httphttps://www.imf.org/externalen/pubsPublications/ftWEO/weo-database/20152021/02October/weodata/weorept.aspxweo-report?c=624,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=20152019&ey=20162026&scsmssm=10&ssdscsm=1&sortscc=country0&ds=.&brssd=1&pr1.xssc=620&pr1.ysic=90&csort=614%2C668%2C638%2C674%2C616%2C676%2C748%2C678%2C618%2C684%2C624%2C688%2C622%2C728%2C626%2C692%2C628%2C694%2C632%2C714%2C636%2C716%2C634%2C722%2C662%2C718%2C642%2C724%2C643%2C199%2C644%2C733%2C646%2C734%2C648%2C738%2C652%2C742%2C656%2C746%2C654%2C754%2C664%2C698%2C666country&sds=NGDPD%2CNGDPPC%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC.&grp=0&abr=1 |title=ReportCabo for Selected Countries and SubjectsVerde |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=Oktober 2021 |accessdate=2420 AprilNovember 20162021}}</ref>

|BBP_PPP_jaar = 20162021

|BBP_PPP_per_kapita = $6&nbsp;867779<ref name="imf2" />

|BBP = $1,747886&nbsp;miljard<ref name="imf2" />

|BBP_jaar = 20162021

|BBP_per_kapita = $3&nbsp;287346<ref name="imf2" />

|onafhanklikheidstipe = Onafhanklikheid• van [[Portugal]]

|onafhanklikheidsgebeure = • van [[Portugal]]

|onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[5 Julie]] [[1975]]

|MOI = {{wins}} 0,646665<ref name="HDI">{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annexhdr2020.pdf |title=2015 Human Development Report |date=2015 |access-date=24 April 20162020 |publisher=United Nations Development Programme |languagedate=en2020 |archive-urlaccessdate=https://web.archive.org/web/20200409212455/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf20 |archive-date=9November April 2020 |url-status=live|df=dmy-all2021}}</ref>

|MOI_rang = 122126^ste

|MOI_jaar = 20152019

|Gini = 4742,24<ref name=gini-index>{{en}} {{cite web |title = GINI index |url = httphttps://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?orderlocations=wbapi_data_value_2002+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=asc&pageCV |title=2Gini Index |publisher = [[Wêreldbank]] |accessdate =20 24 April 2016November 2021}}</ref>

|Gini_jaar = 20082015

'''Kaap Verde''' ([[Portugees]]: ''Cabo Verde'', [ˈkabu ˈveɾdɨ]), amptelik die '''Republiek Kaap Verde''' (''República de Cabo Verde''), is 'n [[eilandnasieeilandstaat]] en [[republiek]] geleë op 'n [[argipel]] in die Makaronesiese ekogebied van die Noord-[[Atlantiese Oseaan]], langs die westelike kus van [[Afrika]]. Die voorheen onbewoonde [[eiland]] is in die 15de eeu deur die [[Portugal|Portugese]] ontdek en gekolonialiseer; dit word vervolgens 'n handelsentrum vir [[slawerny|slawe]] uit Afrika. Meeste Kaap Verdiërs stam van beide groepe af.

In 1975 verkry die eilande onafhanklikheid, deels as gevolg van die werk<!--efforts--> van die AfricanAfrika Party vir die Onafhanklikheid van [[Guinee-Bissau]] en Kaap Verde ([[Partido Africano dapara a Independência da Guiné e Cabo Verde|PAIGC]]). Na onafhanklikheid poog PAIGC om Kaap Verde en Guinee-Bissau in een land te verenig met die PAIGC wat albei lande beheer, maar 'n staatsgreep in laasgenoemde in 1980 beëindig die planne. In Kaap Verde self regeer PAICV (geaffilieer aan die PAIGC) tot verkiesings in 1991, wat tot 'n verandering in regering gelei het, gehou is. Die PAICV is herverkies in 2001.

Die regering van Kaap Verde is gegrond op 'n grondwet wat in 1980 daargestel is. Verkiesings word vir beide die [[eerste minister]] en [[president]] gehou. Beide regeer vir 5-jaar termyne. Lede van die Algemene Vergadering word ook verkies en hulle word saam met die president en eerste minister deur die HoogsgeregshofHooggeregshof aangestel.

[[Lêer:Satellite image of Cape Verde islandsin resizedDecember 2002.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Kaap Verde in Desember 2002]]

Die kultuur van Kaap Verde weerspieël die land se gemengde Portugese en Afrika wortels. Die land is bekend vir sy diverse musiekvorms soos [[Morna]] (die Kaap Verdiese [[Fado]]) en die stedelike Kaap Verdiese [[kizomba]], en 'n wye verskeidenheid danse: die sagte dans Morna, die [[Funana]] – 'n sensuele mengsel van Portugese en Afrika danse, die uiterste sensualiteit van [[coladeira]] (letterlik "gegom"), en die Afrika [[Batuque]]dans. Dit'n Wêreldbekende sanger van Morna was [[Cesária Évora]]. Die musiek van Kaap Verde weerspieël die diverse oorsprong van Kaapdie Verdeeilande se inwoners. Inheems word die term "Cabo" gebruik om na die inwoners sowel as die kultuur van die Kaap Verde te verwys.

Kaap Verde se amptelike taal is Portugees, maar Portugese [[Kreool|KreoleKreools]] (Crioulo, Criol, Krioulo, Caboverdiano), wat heelwat wissel van eiland tot eiland, word algemeen gebruik. Elk van die 9 bewoonde eilande van Kaap Verde het sy eie kreoolKreools. 'n Mens kan tussen twee hoofgroepe onderskei:

* Sotavento Kreole: KreoolKreools van Santiago ([http://www.priberam.pt/dcvpo/dcvpo.aspx Badiu]), Maio, Fogo en [http://www.bcv.cv/_conteudo/dinheiro/nota/1999/2000.htm# Brava].

* Barlavento Kreole: KreoolKreools van São Vicente ([http://www.mindelo.info/dico_accueil.html Criol d'Soncente, Criol d' Saocente]), [http://www.terravista.pt/fernoronha/2651/crioulo.html São Nicolau], Sal, Boavista en [http://membres.lycos.fr/pontadosol/pontadosol/presentsite.htm Santo Antão]

Die grootste verskil tussen die verskillende Kaap Verdiese KreooltaleKreoolstale is tussen die kreoolKreools van Santiago en die kreoolKreools van Santo Antão.

Daar is geen volledige vertaling van die Bybel nie. [[Sérgio Frusoni]] het egter [[Bartolomeo Rossetti]] se weergawe van die [[Nuwe Testament]] van die Romeinse dialek (ER VANGELO SECONNO NOANTRI) na die Kaap Verdiese kreoolKreools van São Vicente vertaal onder die titel: '''Vangêle contód d 'nôs móda'''.

Kaap Verdiese KreooltaleKreoolstale is deur die volgende digters en outeurs bevorder:

=== Kaap Verdiese KreoolKreools (Crioulo) skakels ===

* [http://caboverdetimorpoesia.com.sapo.pt/ Adriano Gominho (KreoolKreools van São Nicolau)]

* [http://www.bcv.cv/_conteudo/dinheiro/nota/1999/2000.htm# "Morna aguada" deur Eugénio Tavares (KreoolKreools van Brava)]

* [http://www.capeverdeancreoleinstitute.org/lusiadas_na_kriolu.htm Uitreksels van 'OS LUSÍADAS' in die kreoolKreools van Santo Antão]